'Met meer groene stroom alleen komen we er niet'

Hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie hebben een steeds groter marktaandeel. Een mooie ontwikkeling, maar voor een succesvolle energietransitie moet de stroommarkt flexibeler worden, concludeert promovendus Cristian Stet van de Erasmus School of Economics (ESE). Zo niet dreigt het elektriciteitsnet verzadigd te raken en kan het verdienmodel van groene stroom verloren gaan.

Begin oktober piekten de stroomprijzen, vooral toen het aanbod van hernieuwbare energiebronnen laag was. Een groot contrast met het begin van de Covid-19 pandemie, toen de vraag op sommige markten met meer dan 20 procent daalde en gunstige weersomstandigheden (zowel zonnig als veel wind) vaak tot negatieve prijzen leidden.

In zijn proefschrift beschrijft Stet hoe hernieuwbare energiebronnen het steeds moeilijker maken om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en zo het net in evenwicht te houden. Dat verklaart waarom er zelfs in periodes met hoge (gemiddelde) stroomprijzen nog steeds momenten zijn met negatieve prijzen, meestal wanneer wind- en zonne-energie overvloedig aanwezig zijn.

In zijn proefschrift noemt Stet twee manieren om de elektriciteitsmarkten flexibeler te maken. De eerste optie heeft te maken met het opslaan van elektriciteit in geval van pieken in de productie, bijvoorbeeld via batterijen of door elektriciteit om te zetten in waterstof (dat als brandstof kan worden gebruikt of weer kan worden omgezet in elektriciteit).

De tweede benadering heeft te maken met het veranderen van onze ‘demand response’. In dit geval is het de bedoeling de vraag naar elektriciteit het aanbod te laten volgen. Je kunt volgens Stet denken aan een kantoorgebouw dat energieslurpende koelsystemen heeft en kosten kan besparen door het systeem te laten draaien op momenten dat de vraag en de prijs lager zijn.

Des te grilliger de elektriciteitsprijzen zijn, hoe beter de vooruitzichten voor aanbieders van flexibiliteit zijn. Een eenvoudig voorbeeld is het toestaan van elektriciteitscontracten die de marktprijs real-time volgen. De wetenschapper impliceert niet dat we allemaal onze wasmachines moeten laten draaien wanneer de prijzen laag zijn, maar voor grootverbruikers kan dit interessant zijn. Anders zou het kantoorgebouw uit het voorbeeld geen stimulans hebben om hun koelsysteem te laten draaien bij een hoog aanbod van hernieuwbare energie.

Het is belangrijk te begrijpen hoe weersafhankelijke hernieuwbare energiebronnen de elektriciteitsmarkten en hun flexibiliteitsbehoeften veranderen. Op die manier kunnen we een businesscase bouwen voor aanbieders van flexibiliteit.

Op 29 oktober 2021 verdedigt Cristian Stet zijn proefschrift, getiteld: '(In)flexibility in Power Markets with Supply from Variable Renewable Sources 'aan de Erasmus School of Economics (ESE).