GroenLinks wil Canadese teerzandolie weren uit Europa

Als het aan de Europese Commissie ligt, dan gaat de deur voor het extreem vervuilende teerzandolie uit Canada wagenwijd open. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout probeert een stokje voor te steken door bezwaar te maken tegen de richtlijn die gaat over de kwaliteit van transportbrandstof.

De Europese Unie wil dat de leveranciers van transportbrandstoffen in 2020 ervoor zorgen dat hun brandstoffen zes procent minder broeikasintensief worden. Het verschilt namelijk per brandstof hoe vervuilend ze zijn. Dat kan gaan over de daadwerkelijke uitstoot bij het verbranden, maar ook over de hoeveelheid energie die nodig is om een brandstof te winnen.

Met name schalie-olie en Canadese teerzandolie scoren hoog in de totale uitstoot die ze veroorzaken in hun hele gebruikscyclus, inclusief winning. In de voorstellen van de Europese Commissie die nu voorliggen, worden echter alle verschillende brandstoffen hetzelfde gewaardeerd op broeikasgasintensiteit; daarmee gaat de deur voor deze extra vervuilende brandstoffen wagenwijd open.

Eickhout wil dat de Europese Commissie teruggaat naar een eerder voorstel om per brandstof de broeikasgasintentiteit als leidraad te nemen. Dan hebben leveranciers er namelijk voordeel bij om te kiezen voor relatief schonere brandstoffen. Daarnaast moet per leverancier openbaar worden welke grondstoffen voor brandstoffen ze de EU invoeren. Alleen dan kunnen we werkelijk controleren of die reductie van zes procent gehaald wordt.

Hoe komt het nu dat de Europese Commissie met zo'n afgezwakt voorstel komt? De reden is de uitzonderlijk zware lobby uit Canada. Die landen hebben er namelijk baat bij om zoveel mogelijk schalie-olie en teerzandolie in Europa te kunnen verkopen. Canada heeft er zelfs haar klimaatdoelstellingen voor opgegeven.

Doordat de EU-landen eerder geen overeenstemming konden bereiken, mocht volgens de procedures de Europese Commissie zelf met een plan aan de slag. Canada voerde vervolgens de druk op de Europese Commissie op en dreigde zelfs met rechtszaken bij de Wereldhandelsorganisatie als Europa 'handelsbelemmeringen' zou opleggen.

Op dit moment onderhandelt Europa met Canada en met de Verenigde Staten over vrijhandelsverdragen CETA en TTIP. De ongekende lobby beloofd niet veel goeds: in beide verdragen staat investeringsarbitrage (ISDS). Onder die noemer kunnen Canadese en Amerikaanse investeerders rechtszaken aanspannen tegen de EU of tegen een EU-land als dat hun investeringen schaadt. ISDS vormt met name een bedreiging voor het aannemen van striktere regelgeving op het gebied van volksgezondheid, mensenrechten en milieu - dit soort regelgeving zal namelijk het snelst een negatief effect hebben op oude investeringen.

Een andere overeenkomst tussen de richtlijn over de kwaliteit van brandstof en de vrijhandelsakkoorden is dat beiden tot stand komen in expertcomités. Expertcomités bestaan uit ambtenaren en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Op zich is het niet gek dat het bedrijfsleven aanschuift, ze hebben vaak specifieke kennis die de ambtenaren niet hebben. Het probleem is echter dat nationale parlementen, het Europees Parlement en andere organisaties op geen enkele wijze zicht hebben op de manier waarop besluiten genomen worden.