Elektriciteitsbeurzen kunnen deelname methode voor capaciteitsberekening aanvragen

Beurzen die elektriciteit verhandelen kunnen zich aanmelden bij ACM om gebruik te mogen maken van een handige methode die de capaciteit van het Europese elektriciteitsnet kan berekenen. Daardoor kan elektriciteit goedkoper verhandeld worden. Dit is een onderdeel van het koppelen van de Europese energiemarkten. Het totaal van maatregelen om de energiemarkten beter te koppelen gaat Europese consumenten zo’n EUR 2,5 miljard opleveren.

ACM moet uiterlijk half december 2015 één of meerdere energiebeurzen aanwijzen die gebruik mogen maken van deze nieuwe rekenmethode. Een computeralgoritme zal de capaciteit in het net en de vraag en aanbod zo efficiënt mogelijk combineren met een maximale welvaartswinst; dit algoritme bepaalt wie welke elektriciteit mag inkopen en verkopen en bepaalt ook de prijzen voor elektriciteit. Een aangewezen beurs heet een NEMO (nominated electricity market operator). Een NEMO heeft de verplichting om mee te werken aan het ontwikkelen en uitvoeren van het marktkoppelingsalgoritme. Een NEMO mag de kosten daarvan doorberekenen.

Energiebeurzen kunnen zelf beslissen of ze een NEMO willen zijn. Een energiebeurs kan bij ACM aanvragen om een NEMO te worden. ACM toetst de energiebeurs op een aantal criteria die als doel hebben dat een NEMO financieel, operationeel en technisch in staat is om de NEMO-functie uit te voeren. Ook is het belangrijk dat een NEMO zich integer gedraagt. Als een energiebeurs voldoet aan de eisen dan moet ACM hem aanwijzen als NEMO. Deze aanwijzing is geldig voor een initiële termijn van vier jaar.

Overigens mag een NEMO die in een ander Europees land als NEMO is aangewezen in Nederland de NEMO functie vervullen, zonder een aanwijzing in Nederland door ACM. Deze partij moet dit wel 2 maanden voordat hij in Nederland actief wordt bij ACM melden.

De elektriciteitsvoorziening is van het grootste belang voor de Europese economie. Een betrouwbare en betaalbare elektriciteitsvoorziening is nodig voor economische groei. Een goede Europese marktwerking zorgt voor een goede Nederlandse marktwerking. Als ook buitenlandse producenten op de Nederlandse markt kunnen leveren, is er namelijk meer concurrentie. De goedkoopste aanbieder zal dan elektriciteit leveren. Het is dan wel nodig dat er voldoende transportcapaciteit tussen de landen beschikbaar is.

In 2009 kwam de Europese Commissie met het derde Europese energiewetgevingspakket. Het uitgangspunt van dit derde pakket is dat elektriciteit een vrije markt is. Vraag en aanbod van elektriciteit zorgt voor een goede prijs van elektriciteit. Ook moesten elektriciteitsnetwerken op nationaal niveau efficiënt en betrouwbaar zijn. Alle marktpartijen mogen gebruik maken van dit netwerk. De elektriciteit kan over het netwerk van de aanbieder naar de vrager vloeien.

Om dit mogelijk te maken moesten alle landen verplicht meedoen aan Europese marktintegratie. De verdere details worden geregeld in specifieke verordeningen. Op 14 augustus 2015 treedt de eerste verordening in werking. Deze verordening heet CACM (Capacity Allocation and Congestion Management) en zorgt voor Europees geharmoniseerde regels voor elektriciteithandel op dag-vooruit basis (day-ahead) en uur-basis (intraday). Hierbij wordt gekeken naar vraag en aanbod én naar de beschikbare capaciteit in het Europese net. Dit zorgt er voor dat Europees breed op de goedkoopste manier elektriciteit geleverd wordt. De Europese consument betaalt hierdoor lagere tarieven voor elektriciteit.

CACM schrijft niet voor hoe de regels er uit zien. CACM beschrijft dat bepaalde partijen (vaak de landelijke netbeheerders in Europa) die regels moeten maken. De regels moeten dan door de toezichthouders in de Europese landen worden goedgekeurd. Deze goedgekeurde regels vormen de Europese netcodes. In CACM moeten op vier vlakken regels komen.

• Ten eerste moet er een methode komen om goed de capaciteit in het Europese net te berekenen.
• Daarnaast moeten energiebeurzen op een goede wijze vraag en aanbod verzamelen.
• Een computeralgoritme combineert de capaciteit in het net en de vraag en aanbod zo efficiënt mogelijk met een maximale welvaartswinst; dit algoritme bepaalt wie welke elektriciteit mag inkopen en verkopen en bepaalt ook de prijzen voor elektriciteit.
• Ten slotte kosten deze activiteiten geld, en leveren ze bepaalde inkomsten op. Er moeten regels komen hoe deze kosten en opbrengsten verdeeld worden over de Europese partijen.

ACM zal de komende paar jaar voor CACM ongeveer 30 voorstellen van TenneT en de aangewezen energiebeurzen ontvangen en daarop besluiten moeten nemen om de voorstellen al dan niet goed te keuren.

Overigens zijn vooruitlopend op CACM al een aantal Europese projecten opgestart en afgerond. Dit zijn zogenaamde Early Implementation projecten. Een voorbeeld hiervan is de invoering van Flow Based. Op het gebied van day-ahead handel zijn de regels met de Nederlandse buurlanden al redelijk ver geïmplementeerd. Bij intraday handel staat de implementatie nog in de kinderschoenen.