Windmolens op zee zijn slimme verzekeringspolis

Windparken op zee zijn een slimme verzekeringspolis. De plannen van het Energieakkoord voor windparken op zee kosten ons maximaal 1,2 miljard euro of leveren ons maximaal 12,3 miljard euro op, afhankelijk van de klimaatschade door CO2-uitstoot. De CO2-kosten zijn cruciaal in de berekeningen. Dat blijkt uit het rapport Windmolens en Welvaart, een maatschappelijke kosten-baten analyse, uitgevoerd door  SEO Economisch Onderzoek in opdracht van Natuur & Milieu. De hamvraag is hoeveel geld we op korte termijn willen betalen om de kosten voor de langere termijn in de hand te houden.

'Dit onderzoek laat vooral zien dat we af moeten van de eenzijdige economische  kostenberekeningen voor windenergie,' zegt Tjerk Wagenaar, directeur Natuur & Milieu. 'We bouwen geen windmolenparken om optimale verdienmodellen te ontwikkelen, maar om de klimaatverandering binnen de perken te houden. Daarom is het belangrijk om de klimaateffecten, vertaald naar CO2-kosten, mee te nemen in de berekeningen. Anders krijg je het bizarre effect dat we juichen voor het beste verdienmodel voor een windmolen, terwijl in dat scenario de klimaatschade het grootste is.' Een maatschappelijke kosten-batenanalyse houdt rekening met dit soort effecten.

Cruciaal in alle scenario's is de waardering van de CO2-uitstoot. Wagenaar: 'Als we willen weten wat de kosten en baten zijn van windmolenparken moeten we in de berekeningen alle CO2-gerelateerde kosten meenemen. Dus ook kosten voor lucht- en watervervuiling (door verzuring), voor schade aan natuur en biodiversiteit en voor schade-effecten op de gezondheid van mensen, zoals voortijdig overlijden en ziekte'. Naarmate de klimaatschade groter wordt, worden deze kosten ook hoger.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat de CO2-prijs in het huidige Europese handelssysteem ETS veel te laag is voor een positief klimaateffect. SEO heeft een aantal beleidsscenario's doorgerekend, variërend van een niet werkend ETS (huidige situatie)  via een aangepast ETS (op basis van bindende afspraken in EU-verband) tot doormodderen met het huidige ETS-systeem tot 2030. Vervolgens zijn verschillende klimaatschade-effecten doorgerekend met zowel extreme waardes voor de schadekosten (laag en hoog) als een middenpad.

Windenergie is een alternatief voor gas en als bron lange tijd beschikbaar. Windmolens verbeteren hierdoor de voorzieningszekerheid van onze toekomstige energiebehoefte. Windmolens op zee leveren rond de € 830 miljoen positieve baten op zodra je deze voorzieningszekerheid mee laat wegen, iets wat in kosten-batenanalyses vaak onzichtbaar blijft.

Onlangs zei minister Kamp in zijn beantwoording van Kamervragen over de kosten van wind op zee:  'Voor een antwoord op de vraag of windenergie op zee maatschappelijk gewenst is, is het essentieel om in het onderzoek en de gevoeligheidsanalyse mee te nemen hoe wordt omgegaan met de baten van CO2-reductie en voorzieningszekerheid.' Dit is nu precies wat de SEO studie heeft uitgezocht.

De bouw van windparken leidt volgens Natuur & Milieu tijdelijk tot extra werk. In de periode tot en met 2023 gaat het om gemiddeld 11.716 netto arbeidsjaren. Deze impuls voor de arbeidsmarkt levert een positieve bijdrage aan de economische welvaart van €29 miljoen.