Verbruiken we minder energie als van elkaar leren?

De noodzaak om het energieverbruik terug te dringen, wordt steeds groter. Maar hoe bereik je een gedragsverandering bij burgers? Een onderzoeksconsortium onder leiding van UvA-wetenschappers Luca Bertolini, Karin Pfeffer en Federico Savini ontving een JPI Urban Europe-subsidie van bijna 1 miljoen euro voor een uniek real-life experimenteel onderzoek naar het gebruik van internetplatforms waarbij burgers elkaar informeren.

Over energieverbruik en de vermindering ervan is ongelooflijk veel informatie beschikbaar, maar die leidt vooralsnog niet tot de gewenste gedragsverandering. Savini: ‘De gedachte is altijd geweest, en dat is niet eens zo vreemd: hoe meer informatie, van bovenaf, hoe beter. Maar we komen er langzamerhand achter dat we misschien wel meer gebruik moeten maken van groepsbeïnvloeding. Onze hypothese luidt dat mensen eerder ander gedrag gaan vertonen als mensen in de groep waarin ze verkeren, hen informeren.’ Savini denkt dan bijvoorbeeld aan adviezen over het gebruik van stekkers (stekkers die “doelloos” in een stopcontact zitten, kosten ook elektriciteit) of over zuinige wasprogramma’s. ‘We zetten de mensen, ten slotte degenen die het moeten doen, centraal in dit experiment. De basale adviezen die ik noemde, zijn daarbij slechts het begin. ’

Savini en zijn collega’s zetten daartoe een online platform op waarin burgers met elkaar kunnen communiceren over eneregiebesparing, én waarbij burgers en beleidsmakers kunnen voeden met informatie. Op deze manier ontstaan zogeheten feedback loops die moeten leiden tot meer kennis en tot een gedragsverandering.  ‘Er wordt veel geld gestoken in smart cities – manieren om steden door middel van technologie leefbaarder te maken. Ik denk dat het goed is om daarin ook sociaal-wetenschappelijke kennis en kunde te betrekken. Goede smart cities kunnen niet alleen op technologie gebaseerd zijn, daar zit altijd een menselijke component aan. Juist met een project als het onze hebben we daarmee een goed voorbeeld te pakken. Het onderzoeksconsortium bestaat dan ook uit planologen, experts op het gebied van Geografische Informatiesystemen, psychologen en software-ontwikkelaars.'

Het consortium bestaat behalve uit de hoofdaanvrager Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) onder meer uit Technische Universiteit Delft, Amsterdam Economic Board/Amsterdam Smart City,  Graz University of Technology, Yildiz Technological University en sorftwarebouwer PlusOneMinusOne.