Warmtenetten nu voor veel corporatiehuurders te duur, kosten verlagen kan door meer koopwoningen aan te sluiten

Om alle Nederlandse woningen vóór 2050 aardgasvrij te maken, is een snellere uitrol van warmtenetten nodig. Met name voor kleine woningen in dichtbebouwde wijken zijn warmtenetten maatschappelijk gezien meestal de goedkoopste optie. Woningcorporaties kunnen een sleutelrol spelen bij het opschalen van warmtenetten, maar pas als de overstap betaalbaar wordt gemaakt voor hun huurders. 

Nu vallen de vaste kosten van deze warmtevoorziening relatief hoger uit dan bij een cv-ketel op aardgas, wat botst met de kerntaak van corporaties om betaalbare woningen te bieden. De gebruikerskosten van een warmtenet verlagen kan door het aantal aansluitingen op een warmtenet te verhogen. Dit kan onder andere door te stimuleren dat meer woningeigenaren en VvE’s overstappen op een warmtenet, aldus ING in een nieuw rapport.

De trage uitrol van warmtenetten komt deels door het beperkte draagvlak in de corporatiesector. Voor huurders van corporaties vallen de kosten van aansluiting op een warmtenet doorgaans hoger uit dan een cv-ketel1, omdat de vaste kosten van warmte relatief hoog uitvallen. Dit botst met de taak van corporaties om betaalbare woningen te bieden. Gezien het doel van 100% aardgasvrije woningen in 2050 is uitstel echter geen structurele oplossing; cv-ketels worden door toekomstig beleid2 duurder en warmtenetten zijn voor een deel van de corporatiewoningen technisch en economisch een zeer geschikt alternatief voor aardgas.

Voor ongeveer een derde van de Nederlandse woningen, vooral in dichtbebouwde wijken, is een collectief warmtenet maatschappelijk gezien de goedkoopste optie om van het aardgas af te gaan. Door deze woningen aan te sluiten op warmtenetten kunnen de maatschappelijke kosten van de uitfasering van aardgas naar schatting tot 30% lager uitvallen dan met warmtepompen. Met collectieve warmtenetten zijn namelijk minder investeringen in het elektriciteitsnet nodig en volstaat minder vergaande woningisolatie.

De gebouwde omgeving verduurzamen kan op veel manieren. Warmtepompen op duurzame stroom zijn aantrekkelijk, vooral voor goed geïsoleerde woningen. Maar de overstap naar een elektrische warmtepomp is voor slecht geïsoleerde woningen relatief duur, terwijl woningen in binnensteden tegen netcongestie en ruimtegebrek aanlopen. Corporatiewoningen zijn vaak kleiner en gestapeld3, waardoor de ruimte voor warmtepompen soms beperkt is. Daarom moet er in de warmtetransitie meer aandacht komen voor duurzame moleculen zoals waterstof, biogas en duurzame warmte. Waterstof zet je echter liever in voor het maken van duurzaam plastic en staal - industriële toepassingen - in plaats van voor het verwarmen van huizen. En het gebruik van biogas kan nog groeien, maar niet al het aardgas vervangen. Warmtenetten zijn daarom cruciaal om de gebouwde omgeving te verduurzamen, vooral in stedelijk gebied.

Corporaties zijn ideale partners voor warmtebedrijven om warmtenetten uit te breiden. Ze kunnen veel woningen tegelijk aansluiten, wat de financiële risico’s4 voor warmtebedrijven verlaagt. Bovendien bezitten corporaties veel woningen in dichtbebouwde gebieden, waar de aanleg van warmtenetten relatief goedkoper is.