Energiekloof groeit: Huishoudens buiten Randstad betalen tot drie keer meer van inkomen aan energie

Het deel van het inkomen dat huishoudens betalen aan energie loopt sterk uiteen van minder dan 1% tot meer dan 15%. Deze energiekloof groeit gestaag. Naar verwachting zal 42% van de Nederlandse huishoudens in 2035 niet actief kunnen deelnemen aan de energietransitie omdat zij onvoldoende kunnen investeren in woningverduurzaming en afhankelijk blijven van gas. Er zijn grote verschillen tussen de Randstad en de rest van Nederland. De provincies Groningen, Drenthe, Friesland en Limburg hebben te maken met de hoogste gemiddelde energie-uitgaven omdat bewoners daar vaak lagere inkomens hebben, in grotere woningen wonen en minder kunnen investeren in isolatie. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Berenschot in opdracht van energieleverancier Essent.

De bevindingen sluiten aan bij recent CBS/TNO-onderzoek, waaruit blijkt dat het aantal huishoudens in energiearmoede is toegenomen tot ruim een half miljoen. Waar CBS/TNO de landelijke trend beschrijft, brengt het Essent-onderzoek voor het eerst de extreme regionale verschillen en de daarmee groeiende energiekloof in kaart.

De provinciale ranglijst toont een duidelijk Noord-Zuid patroon. Groningen (8,0%), Drenthe (7,8%) en Friesland/Limburg (beide 7,5%) hebben de hoogste energie-uitgaven, terwijl Utrecht (5,0%) en Noord-Holland (5,8%) het beste scoren. Een gezin in Groningen betaalt €105 meer per maand dan een vergelijkbaar gezin in Utrecht.

Binnen steden zijn de verschillen nog extremer. Amsterdam kent het grootste contrast: van 1,5% in De Omval tot 13,5% in Medisch Centrum Slotervaart - een factor 9 verschil. De Drieslag in Dronten heeft met 21,5% de hoogste energielasten van heel Nederland. Universiteitssteden zoals Wageningen tonen grote verschillen tussen studentencampussen (20%+) en gezinswijken (rond 3%).

Het probleem vraagt om acute politieke aandacht. Uit analyse van conceptverkiezingsprogramma's blijkt dat energiebetaalbaarheid onderbelicht blijft in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober.