'Stagnatie in groei warmtenetten bedreigt energietransitie en verhoogt maatschappelijke kosten'

De ontwikkeling van warmtenetaansluitingen in Nederland stagneert sterk, terwijl deze essentieel zijn om de energietransitie te versnellen en de CO2-reductiedoelstellingen van het Klimaatakkoord betaalbaar te behalen. Dit blijkt uit het onderzoek “Het effect van het stagneren van de groei van warmtenetten” van CE Delft, in opdracht van TKI Urban Energy, het Uitvoeringsoverleg Klimaatbeleid Gebouwde Omgeving en het Nationaal Klimaat Platform. Het onderzoek geeft verschillende aanbevelingen om deze stagnatie te doorbreken en de maatschappelijke kosten te beperken.

Momenteel worden jaarlijks slechts 15.000 nieuwe warmtenetaansluitingen gerealiseerd, terwijl er vanaf 2030 jaarlijks 80.000 nodig zijn om de CO2-reductie doelstellingen voor 2030 en 2050 te halen. Deze stagnatie bedreigt de energietransitie en vergroot de belasting op het elektriciteitsnet, met name als huishoudens kiezen voor een individuele warmtepomp. Volgens de onderzoekers kan daardoor in 2040 een tekort van 1 miljoen warmtenetaansluitingen ontstaan.

Uit de analyse blijkt dat als in plaats van warmtenetten voor all electric- en hybride-oplossingen wordt gekozen dit aanzienlijke maatschappelijke kosten en verdere verzwaring van het elektriciteitsnet met zich meebrengen. Zo stijgt het elektriciteitsverbruik met 6 PJ per jaar en neemt de piekvraag op koude dagen met circa 1 GW toe. Dit vraagt om forse investeringen in netverzwaring en opwekcapaciteit. Het niet realiseren van warmtenetten leidt tot een stijging van de jaarlijkse nationale kosten met 16%, wat neerkomt op €160 miljoen extra per jaar, en tussen 2025 en 2040 zelfs tot €1,6 miljard aan extra kosten.

Om de stagnatie te doorbreken en de maatschappelijke kosten te beperken, doet het rapport drie belangrijke aanbevelingen:
Stimuleer en versnel de ontwikkeling van warmtenetten Het is noodzakelijk om maatregelen te nemen die zowel warmtebedrijven als consumenten ondersteunen. Extra overheidsinvesteringen in warmtenetten kunnen op lange termijn zorgen voor lagere maatschappelijke kosten.
Bereid het elektriciteitsnet voor op extra belasting Indien de ontwikkeling van warmtenetten achterblijft, is het cruciaal om te anticiperen op de extra vraag naar elektrificatie. Dit betekent investeren in netverzwaring en flexibiliteitsoplossingen, zoals energieopslag, om piekbelastingen te beperken.
Versnel emissiereductie met no-regret-maatregelen Stimuleer isolatiemaatregelen en hybride warmtepompen als tijdelijke oplossing in gebieden waar warmtenetten pas in een later stadium haalbaar zijn.