Vattenfall moet van rechtbank tariefsverhoging intrekken

De tussentijdse verhogingen van de energieprijs zijn mogelijk in strijd met de wet. Dat blijkt uit een rechtszaak tussen een klant en Vattenfall.

Van toezichthouder ACM mogen de tarieven slechts tweemaal per jaar worden gewijzigd: op 1 januari en 1 juli. Er geldt een uitzondering ‘bij zeer uitzonderlijke onvoorziene wijzigingen in de marktomstandigheden’.

Een Vattenfall-klant kreeg op 22 maart vorig jaar te horen dat haar energietarieven per 1 april fors zouden stijgen. Later in het jaar volgden nog meer stijgingen.

De rechtbank Amsterdam draait de tariefsverhoging terug. Vattenfall maakte zich schuldig aan een ‘oneerlijke handelspraktijk’.

Daarnaast informeerde Vattenfall de klant te laat, namelijk pas negen dagen voor de tariefsverhoging.

Het zou kunnen dat ook alle andere tariefwijzigingen onterecht zijn geweest. Vrijwel alle energiebedrijven pasten hun tarieven vorig jaar immers vaker dan het maximum van twee aan. 

Lichtsensor heeft een magisch rendement van ruim 200 procent

Met groen licht en een dubbelgelaagde cel heeft promovendus Riccardo Ollearo (TU/e) een fotodiode ontwikkeld met een gevoeligheid waar velen alleen maar van kunnen dromen.

Zonnepanelen met gestapelde cellen breken op dit moment alle records. Opmerkelijk genoeg is het een team van onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven en TNO - Holst Centre gelukt fotodiodes te maken - gebaseerd op een soortgelijke technologie – met een foto-elektron-opbrengst van meer dan 200 procent. Je zou denken dat rendementen van meer dan 100 procent alleen mogelijk zijn met behulp van alchemie en andere Harry Potter-trucs. Maar het kan echt. Het antwoord ligt in de magische wereld van het quantumrendement en gestapelde zonnecellen.

Fotodiodes zijn lichtgevoelige halfgeleiderelementen die een stroom produceren als ze fotonen van een lichtbron absorberen. Zij worden gebruikt als sensoren in allerlie toepassingen, waaronder medische doeleinden, wearables voor het bewaken van patiënten, lichtcommunicatie, bewakingssystemen en beeldherkenning. Op al deze gebieden is een hoge gevoeligheid essentieel.

Wil een fotodiode goed werken, dan moet zij aan twee voorwaarden voldoen. Ten eerste moet hij de stroom die ontstaat bij afwezigheid van licht, de zogenaamde donkerstroom, minimaliseren. Hoe minder donkerstroom, hoe gevoeliger de diode. Ten tweede moet hij het niveau van het achtergrondlicht (de ‘ruis’) kunnen onderscheiden van het relevante infrarode licht. Helaas gaan deze twee dingen meestal niet samen, integendeel.

Walstroomsubsidie zet in de rug voor verduurzaming scheepvaart en havens

Op negen locaties in Nederland komt de komende jaren walstroom beschikbaar voor aangemeerde schepen. Via de Tijdelijke subsidieregeling walstroom zeeschepen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is tot dusver 15 miljoen euro beschikbaar gesteld aan de maritieme sector voor de realisatie van deze installaties. Eind dit jaar kunnen de eerste schepen al aan de stekker.

Walstroom wordt op steeds meer plekken in Nederland beschikbaar en daardoor kunnen steeds meer schepen ‘aan de stekker’. Als de aangemeerde schepen hun generatoren kunnen uitzetten levert dat veel voordelen op.

Een schip dat aan de kade ligt, verbruikt energie. Denk bijvoorbeeld aan eventuele kranen op het dek, de verwarming of koeling van het schip en haar lading en apparatuur ten behoeve van de bemanning. Voor de opwekking van deze energie gebruiken schepen vaak generatoren die op fossiele brandstof draaien. Een duurzaam alternatief voor deze generatoren is walstroom. Het schip wordt dan aangesloten op een walstroominstallatie op de kade en kan zo de activiteiten aan boord voortzetten, maar dan schoner én stiller.

Het Rijk heeft tot dusver in twee tenders 15 miljoen euro aan subsidies toegekend. De maritieme sector zelf investeert nog eens 55 miljoen euro, waardoor er voor een totale investering van ongeveer 70 miljoen euro op negen verschillende plekken in ons land walstroominstallaties voor zeeschepen worden gerealiseerd. Daardoor kunnen roll-on-roll-off-schepen (schepen met een ‘rollende’ lading, zoals auto’s en vrachtauto’s) in Vlaardingen en offshore- en baggerschepen bij Vlissingen vanaf eind 2023 aan de walstroom en gaan cruiseschepen in Rotterdam vanaf half 2024 aan de stekker.

De geschatte CO2-reductie in Vlaardingen is circa 2.100 ton op jaarbasis. In Vlissingen verwacht Deme Group een CO2-uitstootreductie van 3.400 ton per jaar. Dat is vergelijkbaar met circa 960 huishoudens of 1.000 auto’s. De verwachte uitstootreductie van NOx (stikstofoxiden) in Vlissingen is 50 ton per jaar en dat is te vergelijken met de uitstoot van 42.000 auto’s.

Toekenning 11,8 miljoen subsidie aan HYGRO positief voor uitrol waterstofketen van wind tot wiel

Waterstofproducent HYGRO heeft, samen met TNO, een subsidie van 11,8 miljoen euro toegekend gekregen om de keten van duurzame waterstofproductie tot en met de afzet in het wegtransport op gang te helpen.

Groene waterstof is een belangrijk ingrediënt voor de energietransitie en het terugdringen van CO2-uitstoot. Financiële impulsen van de overheid ondersteunen deze transitie.

HYGRO lanceerde als eerste bedrijf ter wereld het concept van de 'waterstofmolen'; een windmolen met geïntegreerde elektrolyse om direct aan de molen waterstof te produceren. Met waterstof als primaire energiedrager, zal uiteindelijk het ontwerp van een windturbine en dat van windparken veranderen. Door elektrolyse wordt windenergie (kosten)efficiënter gewonnen dan met elektriciteit.  

De ontwikkeling van geïntegreerde waterstofproductie bij windmolens en leveranties van waterstof aan tankstations tijdens dit project zal voor voldoende waterstof zorgen in de regio Noord-Holland om 50 tot 80 waterstof elektrische vrachtwagens op groene waterstof te laten rijden. Dit is equivalent aan 2.500 tot 5.000 waterstof elektrische personenauto's die 20.000 kilometer per jaar rijden en een vergelijkbaar aantal waterstof elektrische generatoren voor op bouwplaatsen. Het resultaat van dit project is een reductie van de kosten in de waterstofketen en een snellere groei van het gebruik van waterstof in de mobiliteit.  
 
Door het tegelijkertijd opschalen van waterstof productie en distributie via tankstations, met het gebruik van waterstof door waterstof elektrische vrachtwagens, personenauto's en bouwmachines zoals bijvoorbeeld generatoren, zal de kostprijs van zowel voertuigen als de waterstoflevering snel verder dalen. In de komende jaren zal daardoor het aandeel waterstofmobiliteit flink toenemen wat leidt tot minder CO2-uitstoot, en wordt tegelijkertijd ook geluids-, NOx- en fijnstofemissies voorkomen. Het project geeft een doorkijk naar de energie-infrastructuur van de toekomst.
 
Met de toekenning van deze subsidie worden de eerste stappen gezet naar integratie van waterstofproductie met windturbines. Diverse partijen hebben zich gecommitteerd aan het project door een Letter of Intent (LOI) te tekenen.

Energie-Nederland reageert op consultatie herziening elektriciteitsmarkt door de Europese Commissie

Energie-Nederland heeft samen met sectororganisatie NVDE een reactie ingediend op de consulatie van de conceptwet inframarginale elektriciteitsheffing.

Beide verenigingen staan achter het idee dat kwetsbare groepen door de overheid gecompenseerd worden voor de hoge energieprijzen. Echter, het inzetten van een inframarginale elektriciteitsheffing, een nieuwe en complexe belastingmaatregel, om de compensatie te financieren, is een slechte keuze. Dat kan beter en eerlijker via bestaande belastinginstrumenten.

De heffing werkt volgens de organisaties bovendien averechts, omdat hierdoor de ruimte om te kunnen investeren in hernieuwbare energie (zoals zon en wind) financieel wordt beperkt.

De heffing moet juridisch juist worden geïmplementeerd. Dat betekent dat bijvoorbeeld alleen werkelijke marktinkomsten moeten worden belast, dat de inzet van productiemiddelen zo min mogelijk worden verstoord, maar ook dat de regeling zo eenvoudig en eenduidig mogelijk is. Met name de manier waarop producenten die onderdeel zijn van een geïntegreerd energiebedrijf belast gaan worden, pakt verkeerd uit.

Energie-Nederland en NVDE adviseren dat producenten de mogelijkheid krijgen hun marktinkomsten te bepalen aan de hand van hun interne transacties. Wet- en regelgeving bevatten genoeg uitgangspunten en bepalingen die garanderen dat zulke transacties marktconform zijn.

8 miljard euro beschikbaar voor duurzame energie en verlagen CO2-uitstoot

Vanaf 6 juni 2023 wordt de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) voor dit jaar opengesteld. De SDE is de belangrijkste regeling waarmee de overheid duurzame (energie)projecten ondersteunt. Er is een openstellingsbudget van 8 miljard euro beschikbaar voor 2023. Als het volledige budget wordt aangevraagd en gerealiseerd levert dit naar verwachting een CO2 besparing van 4 megaton op in 2030.

Dit jaar worden voor het eerst ‘hekjes’ geïntroduceerd in SDE++-regeling.  Met een hekje rond een deel van het budget wordt een minimaal bedrag voor een specifieke categorie gereserveerd. Daardoor komen technieken die op de korte termijn minder kosteneffectief zijn, maar op de langere termijn noodzakelijk zijn voor de energietransitie, vaker aan bod. Om die reden wordt de maximale subsidie binnen de hekjes ook verhoogd van 300 naar 400 euro per ton CO2.  De hekjes bestaan uit drie categorieën: Lagetemperatuurwarmte (zoals zon- en aquathermie), Hogetemperatuurwarmte (zoals ultradiepe geothermie en elektrische boilers) en Moleculen (zoals groen gas en hernieuwbare brandstoffen). Voor alle drie de categorieën is €750 miljoen gereserveerd. Binnen de hekjes blijft het concurrerende principe gelden waarbij kosteneffectieve projecten eerder aan bod komen.

De SDE++ staat in 2023 voor de meeste categorieën opnieuw open die in 2022 ook in aanmerking kwamen. Waaronder zon, wind, geo- en aquathermie, elektrische boilers, waterstof en CCS. Dit jaar wordt de lucht-water-warmtepomp, waarmee warmte uit de buitenlucht wordt gebruikt voor het verwarmen van water, voor het eerst toegevoegd voor bedrijven en organisaties. Het plafond voor hernieuwbare elektriciteit en CCS vervalt, omdat dit niet meer nodig is met de komst van de hekjes. Het plafond voor hernieuwbare elektriciteit verdwijnt uit de SDE-regeling, zodat de productie van zon- en windenergie mee kan groeien met de verwachte vraag naar duurzame elektriciteit.

Tijdelijk Noodfonds Energie (Amersfoort) biedt steun aan huishoudens met een laag inkomen

Huishoudens in Amersfoort met een inkomen tot 200% van het sociaal minimum en een hoge energierekening kunnen terecht bij het Tijdelijk Noodfonds Energie.

Het Noodfonds betaalt voor huishoudens die in aanmerking komen voor steun, een deel van de energierekening van de periode oktober 2022 tot en met maart 2023. Huishoudens kunnen de steun van het Noodfonds vanaf nu aanvragen voor de hele periode.

Daarbij gelden de volgende 3 voorwaarden:

Het huishouden heeft een bruto-inkomen van maximaal 200% van het sociaal minimum. Dan is het bruto-inkomen per maand lager dan € 2.980 (alleenstaand) of € 3.794 (samenwonend). De bedragen zijn inclusief 8% vakantiegeld;
huishoudens hebben zelf een contract voor gas, stroom bij een energieleverancier. Het maakt niet uit bij welke energieleverancier;
de rekening voor gas en stroom is (afhankelijk van het inkomen) hoger dan 10 tot 13% van het gezamenlijk bruto-inkomen.

Coolblue opent energiekantoor in Utrecht

Coolblue opent in Utrecht zijn tweede grote kantoor, hier komt de tak Energie te zitten

Onder Coolblue Energie valt behalve de stroom- en gasleverancier ook de afdeling die zonnepanelen installeert en laadpalen.

In 2020 werd, met enkel zonnepanelen, laadpunten en energiehandel, een omzet van elf miljoen euro gerealiseerd. Coolblue schat de markt voor deze drie diensten samen op negen miljard euro.

Twee jaar geleden werd Coolblue actief als energieleverancier toen het Servicehouse uit Amersfoort kocht. Coolblue begon in september 2019 met de verkoop en installatie van zonnepanelen.

Chemie- en zoutproducent Nobian in Hengelo afgeschakeld van gas uit Groningen

Nobian Hengelo realiseerde medio januari succesvol de aansluiting op het hoogcalorisch gasnet. Na een succesvolle testperiode is de aansluiting hiermee volledig afgesloten van het laagcalorisch gasnet met gas uit Groningen. Deze omschakeling is onderdeel van de omschakelovereenkomst van Nobian met Gasunie Transport Services (GTS), de eigenaar en netbeheerder van het landelijk gastransportnet.

Met de omschakeling geeft Nobian invulling aan de wet die de beperking van de vraag naar laagcalorisch gas van grote afnemers regelt en die afgelopen jaar in werking trad. Het doel van deze wet is een zo snel mogelijke afbouw van de vraag naar laagcalorisch gas om zo bij te dragen aan de beëindiging van de gaswinning in Groningen.

Nobian hecht veel waarde aan de omschakeling en heeft deze met grote inzet gerealiseerd vanaf het moment dat de aansluiting voor hoogcalorisch gas beschikbaar werd eind 2022. De deadline voor de omschakeling was 31 januari 2023. Binnen het gezamenlijke project met GTS zijn onder meer transportleidingen geschikt gemaakt voor het transport van hoogcalorisch gas.

Het bedrijf heeft voor de omschakeling een nieuw gasontvangstation gebouwd waarin door GTS gasinstallaties zijn geplaatst voor de inname van hoogcalorisch gas. Ook heeft Nobian in het productieproces in Hengelo energie-installaties aangepast om het hoogcalorisch gas te kunnen verwerken. Na een succesvolle testperiode is de inname van laagcalorisch gas definitief beëindigd. In 2022 was de inname van Nobian aan laagcalorisch gas gelijk aan ca. 5% van de totale gasproductie in Groningen.

Groningen onderzoekt oprichting eigen energiebedrijf

De provincie Groningen gaat onderzoeken of er (weer) een eigen provinciaal energiebedrijf kan komen. De SP in de Provinciale Staten vindt dat Groningers minder afhankelijk moeten worden van grote energiebedrijven zoals Shell en leveranciers uit het buitenland, zo meldt de NOS.

De SP pleit al sinds 2017 voor de (her-)oprichting van eigen provinciale energiebedrijven, niet alleen in Groningen maar bijvoorbeeld ook in Flevoland. Destijds wees de partij erop dat projectontwikkelaars en grondeigenaren soms miljoenen verdienden aan nieuwe, groene energieprojecten.

De Groningse VVD is mordicus tegen het onderzoek. Verwijzen naar de miljardenwinsten die Shell boekt, noemt VVD-Statenlid Erik Jan Bennema 'plat populisme'. 'Kijk naar een paar jaar geleden, toen Shell een enorm groot verlies leed', zei hij.

Het is nog onduidelijk wanneer het onderzoek in de provincie Groningen begint. In de provincie Flevoland komt voorlopig geen onderzoek naar een eigen energiebedrijf.

Voortzetting studie uitbreiding LNG-capaciteit Eemshaven en Maasvlakte

Gasunie werkt door aan mogelijkheden om de LNG-import in Nederland te verhogen. Opties om de bestaande capaciteit in Eemshaven en bij Gate terminal verder uit te breiden liggen nadrukkelijk op tafel. Uit het recent aangekondigde haalbaarheidsonderzoek is gebleken dat een nieuwe drijvende lng-terminal in de haven van Terneuzen op korte termijn niet realiseerbaar is. In dit onderzoek werkt Gasunie nauw samen met Vopak.

Het doel om op korte termijn en voor een beperkte periode tijdelijke LNG-importcapaciteit te realiseren in Terneuzen bleek technisch en commercieel niet haalbaar. Het is daarom onverstandig om aan de bouw van een tijdelijke extra terminal te beginnen. Gasunie dankt haar projectpartners en betrokkenen in Zeeland voor de goede samenwerking in de studiefase.

De verkenning van een nieuwe drijvende LNG-terminal maakt onderdeel uit van een breder pakket aan voorgenomen maatregelen om de lng-importcapaciteit in Nederland te verhogen. Dat is noodzakelijk om het wegvallen van Russisch aardgas op te kunnen vangen en de schaarste op de Europese gasmarkt terug te dringen.

Voorlopig wordt verder gewerkt aan initiatieven om de bestaande capaciteit van de LNG-terminals in Nederland - Maasvlakte (Gate terminal) en in Eemshaven (EemsEnergyTerminal) - verder uit te breiden. Bij Gate terminal gaat het om een mogelijke vierde tank met een capaciteit van 4 miljard kubieke meter aardgas en in Eemshaven wordt een technische optimalisatie van de bestaande installatie onderzocht. De ambitie van EemsEnergyTerminal is nog dit jaar 9 miljard kubieke meter aardgas aan te kunnen, om vervolgens door te groeien naar 10 miljard kubieke meter aardgas.

De investeringen in Eemshaven en bij Gate-terminal zijn geschikt voor de transitie naar groene waterstof. Naast uitbreiding van de lng-importcapaciteit, werkt Gasunie door aan de versnelling van de energietransitie. Bijvoorbeeld door middel van de aanleg van een nationaal waterstofnetwerk. Ook blijven we inzetten op groen gas, warmte met warmtenetten en afvang en opslag van CO2.

Europa onderzoekt potentieel voertuigen op zonne-energie

Een internationaal publiek-privaat consortium gaat onderzoeken in hoeverre voertuigen op zonne-energie bijdragen aan de transitie naar volledig elektrische mobiliteit in de EU.

Het samenwerkingsverband heet SolarMoves en bestaat naast TNO uit onder andere het Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems ISE, Sono Motors en IM Efficiency. De pilot wordt uitgevoerd in opdracht van het directoraat-generaal Mobiliteit en Vervoer (DG MOVE) van de Europese Commissie. Het is een verkenning van het potentieel van voertuigen op zonne-energie en de impact daarvan op toekomstig beleid en regelgeving voor elektrische laadinfrastructuur in Europa.

De EU en haar lidstaten hebben ambitieuze doelstellingen om in de komende tien jaar tot een emissievrij mobiliteitssysteem te komen. Hiervoor zullen aanzienlijke investeringen in laadinfrastructuur voor auto’s nodig zijn. De toepassing van zonnetechnologie in en op elektrische voertuigen kan hier mogelijk uitkomst bieden. Uit eerder onderzoek is namelijk gebleken dat zonnepanelen op elektrische auto's ervoor kunnen zorgen dat deze op jaarbasis zo'n 25% minder hoeven te worden opgeladen. In zonnige gebieden kan deze reductie zelfs oplopen tot 40%.

In 2030 zouden elektrische auto's met zonnepanelen naar schatting 10% van de hele markt kunnen vormen. Er zijn verschillende auto’s met zonnecellen in ontwikkeling. Daarnaast rijden er al meer dan 30 vrachtwagens door Europa met zonnecellen op het dak van hun trailers, waardoor het commerciële transport duurzamer wordt dankzij zonne-energie. Verder zijn er al stadsbussen voorzien van zonnecellen om de uitstoot en brandstofkosten te verminderen.

Er wordt een driejarige pilot uitgevoerd waarbij modellen worden gecombineed en geverifieerd door middel van monitoring en tests op de weg. In diverse voertuigen (auto's, vrachtwagens, bussen en bestelwagens) worden zonnepanelen geïntegreerd. De voertuigen worden ook uitgerust met sensoren om in heel Europa onder reële omstandigheden de zonnestraling te meten en te bepalen. De resultaten moeten inzicht geven in de verbetering van de efficiëntie van elektrische voertuigen met geïntegreerde zonnetechnologie. Op basis hiervan wil men het integrale potentieel van deze technologie vaststellen en voorspellen welke laadinfrastructuur vereist zou zijn wanneer een aanzienlijk deel van alle elektrische auto's de komende jaren zou worden uitgerust met zonnetechnologie. De bevindingen zullen uiteindelijk worden vertaald naar een reeks beleidsaanbevelingen voor de Europese Commissie.

PowerField sluit contract met Goldbeck Solar voor de realisatie van 108 MWp aan zonneparken

PowerField is een samenwerking aangegaan met GOLDBECK SOLAR voor de bouw van zeven van PowerField’s zonneparken. Samen hebben de zonneparken een vermogen van ongeveer 108 MWp.

De zonneparken bevinden zich op verschillende locaties verspreid over heel Nederland. Samen kunnen ze bijna 30.000 Nederlandse huishoudens van groene stroom voorzien.

Een van de projecten bevindt zich in Wanneperveen. Dit zonnepark wordt vanwege de beperkte netcapaciteit aangevuld met een batterijoplossing. Overtollige energie die wordt geproduceerd door het zonnepark wordt opgeslagen in een batterij, waarmee de capaciteitsproblemen die zich voordoen binnen het Nederlandse elektriciteitsnetwerk worden verminderd.  

Ook bij de andere projecten is er rekening mee gehouden om deze in de toekomst te voorzien van een batterij. Zo wil PowerField ervoor zorgen dat de geproduceerde energie zo efficiënt mogelijk wordt gebruikt. Daarbij wordt een deel van de opwekte energie gebruikt voor de laadoplossingen voor elektrische auto’s van PowerGo, de dochteronderneming van PowerField.

De zeven zonneparken hebben na oplevering een vermogen van ruim 108 MWp.  Zonnepark Doorsneeweg heeft een vermogen van bijna 2 MWp. Verder zijn er de zonneparken Hollandscheveld I en II, die samen een vermogen hebben van ruim 52 MWp. De overige projecten zijn Wolvega (5 MWp), Wanneperveen (33 MWp) en Heino I en II (samen 16 MWp). In totaal staat dit gelijk aan het verbruik van bijna 30.000 gemiddelde Nederlandse huishoudens.

Rob Jetten: Energiesector binnen 15 jaar CO2-neutraal

In de Europese klimaatafspraken staat het jaartal 2050 rood omcirkeld. Nederland en specifiek de energiesector zou echter eigenlijk al binnen tien à vijftien jaar CO2-neutraal moeten zijn. Dat stelt Klimaat- en Energieminister Rob Jetten in de honderdste aflevering van de podcast Ecosofie. In gesprek met Marnix Kluiters benadrukt Jetten het verschil tussen CO2- en klimaatneutraliteit.

Volgens minister Jetten 'moeten een paar sectoren eerder leveren', om in 2050 tot een klimaatneutrale samenleving te komen. 'De energiesector is daarbij de eerste sector die CO2-neutraal moet zijn, omdat de gehele industrie kan verduurzamen wanneer we voldoende groene energie produceren. Ook zorg je daarmee dat de mobiliteitssector niets meer uitstoot. Dus eigenlijk moet ‘mijn’ energiesector binnen tien à vijftien jaar helemaal CO2-neutraal zijn, zodat daarna de andere sectoren nog de tijd hebben om in 2050 het doel van klimaatneutraliteit te behalen', aldus Jetten.

Daarnaast is er nog een andere reden om de CO2-emissie sneller te beperken. Europa heeft namelijk de doelstelling om in 2050 de uitstoot van álle broeikasgassen - naast CO2 onder meer ook methaan en N2O (lachgas) - tot nul te reduceren. De uitstoot van die laatste twee gassen is op de lange termijn veel moeilijker te beperken dan de CO2-uitstoot, zo betoogde ook klimaatwetenschapper Detlef van Vuuren onlangs in de Ecosofie-aflevering van 9 januari. “Als Europa belooft om met de totale uitstoot van broeikasgassen in 2050 op nul uit te komen, is de doelstelling indirect dus om dit voor CO2 al eerder te bewerkstelligen, misschien in 2040, misschien in 2045. Dat zou de Nederlandse overheid bedrijven dus nu ook al moeten duidelijk maken”, aldus Van Vuuren vorige maand.

Een belangrijk aspect bij het sneller terugdringen van de CO2-emissie is het vergroenen van de elektriciteitsproductie. Jetten verwacht dat Nederland in dit opzicht richting 2030 “hele grote stappen” zet. Windmolens op zee en zonnepanelen spelen hierbij volgens de minister een grote rol. Zou de elektriciteitsvraag gelijk blijven, dan is volgens Jetten in 2030 zo’n 80 procent van alle stroom in Nederland afkomstig uit hernieuwbare bronnen. Qua elektriciteitsproductie zou je dus zeggen: kat in ‘t bakkie, gaat helemaal lukken, aldus Jetten.

Aandeel groen gas stijgt in 2022, maar minder snel dan noodzakelijk

Cijfers van de Nederlandse Netbeheerders laten zien dat de productie van groen gas in Nederland in 2022 is gestegen naar 2,25 TWh. Dit staat gelijk aan 230 miljoen kuub ofwel 0,23 BCM.

In het verzorgingsgebied van Liander steeg de productie van groen gas in 2022 met 11,6 procent ten opzichte van een jaar eerder naar 66,3 miljoen kuub.

In vergelijking tot 2021 - waar de totale hoeveelheid op 221 miljoen kuub lag - betekent dit een groei van 4 procent. Deze groei staat in schril contrast met de groei van ruim 12 procent in 2021 en de ambitie van de sector en rijksoverheid om te groeien naar 2 BCM in 2030, wat een groei van 31 procent per jaar vereist.

In het Programma Groen Gas spreekt het kabinet de ambitie uit in Nederland 2 miljard kuub (2 BCM) groen gas te produceren in 2030. Om dit te realiseren, is de komende jaren een gemiddelde jaarlijkse groei van 31 procent nodig. De huidige, afvlakkende groei van de groen gasproductie baart het Platform Groen Gas zorgen. Hierdoor ontstaat het risico dat deze ambitie buiten beeld raakt. En de potentiële bijdrage van groen gas aan de verduurzaming van de warmtevoorziening en het energiesysteem niet gerealiseerd kan worden.

Groen gas is een duurzame variant van aardgas en wordt geproduceerd uit groente-, fruit-, tuinresten, slib, agrarische reststromen en mest. Het grote verschil met fossiel aardgas is dat groen gas volledig circulair en altijd beschikbaar is. Bijkomstig voordeel is dat het direct ingevoerd kan worden op het reguliere gasnet en consumenten geen verschil merken tussen aardgas en groen gas.

De afgevlakte groei van de groen gasproductie in 2022 is een gevolg van een aantal factoren. Afgelopen jaar hebben een aantal invoeders een dip ervaren door overnames. Een aantal anderen zijn gestopt, omdat invoeding niet rendabel bleek na beëindiging van de SDE-subsidie. Een andere belangrijke oorzaak vormt de prijsstijging van biogrondstoffen. Het is een groot probleem voor de groen gasproductie in Nederland dat sommige Europese landen hogere subsidies verstrekken, waardoor grondstoffen worden aangezogen door buitenlandse projecten. Het is zaak deze ontwikkelingen het hoofd te bieden en te keren.

Invoering energie prijsplafond zorgt voor piek online bereik energieleveranciers

Na invoering van de energie prijsplafond is in januari 2023 het online bereik van Nederlandse energieleveranciers gestegen naar een ruim 7,7 miljoen personen. Ten opzichte van een jaar eerder is dat een stijging van meer dan 55 procent, ofwel 2.756.000 personen.

Relatief gezien is de stijging het grootst in de drie grote gemeenten (Amsterdam/Rotterdam/Den Haag) en randgemeenten, daar steeg het online bereik met meer dan 70 procent ten opzichte van een jaar eerder. In de provincies Flevoland en Groningen ligt het aandeel bereikten in januari het hoogst: in beide provincies bezochten ruim meer dan de helft van de inwoners één of meerdere energieleveranciers online.

Actuele informatie over het energie prijsplafond was veelal de aanleiding voor de piek in bereik, die al in de eerste week van januari werd behaald. Ook maakten verschillende leveranciers toen de nieuwe tarieven bekend.

Deze verhoogde aandacht voor de energiemarkt droeg ook bij aan een hogere bezoekfrequentie: meer dan 60% van de online bezoekers in januari bezocht, op drie verschillende dagen of vaker, online één of meerdere energieleveranciers.

Tussen Vattenfall en Budget Energie blijkt de grootste online overlap: meer dan een derde van Vattenfall-bezoekers hebben ook Budget Energie in januari bezocht.

Lagere energiekosten voor veel Gelderse huurders

Vrijdag 17 februari 2023 bezochten de Gelderse gedeputeerden Jan van der Meer en Peter Kerris de woonwijk ’s-Heerenberg Oostin ’s-Heerenberg. Arjan ter Bogt, directeur-bestuurder Plavei, nam hen mee langs 1 van de 7 projecten van Plavei. Met provinciale subsidie worden deze duurzamer gemaakt. In totaal gaat het om 234 woningen in gemeente Montferland.

De woningcorporatie verbetert de isolatie van het dak, de vloer en de muren. Ook komen er zonnepanelen op de daken. Plavei besteedt extra aandacht aan hergebruik van materialen. Daarnaast kijken ze ook hoe huurders en corporatie zich aan kunnen passen aan de klimaatverandering met meer groen in de tuin en een regenton.
'
Door de isolatie gaan de bewoners minder gas gebruiken voor het verwarmen van hun woningen. Daardoor daalt ook hun energierekening. De bewoners gaan ook zelf elektriciteit opwekken door de zonnepanelen op hun dak.

Stedin ziet vraag naar elektrisch vermogen verdrievoudigen

Grootverbruikers van elektriciteit vroegen bij netbeheerder Stedin in 2022 voor drie gigawatt aan nieuw elektrisch vermogen aan. Drie keer meer dan het jaar ervoor en vergelijkbaar met twee keer het vermogen om alle woningen in Zuid-Holland van elektriciteit te voorzien.

De groei heeft alles te maken met de ontwikkelingen in de wereld en de veranderende klantvraag, zo staat in het jaarverslag dat het netwerkbedrijf Stedin Groep vandaag publiceert.

Stedin investeerde in 2022 voor 712 miljoen eueo in haar gas- en elektriciteitsnetten. Dat is 25 miljoen meer dan het jaar ervoor. Het groeitempo gaat verder omhoog, Stedin verwacht dit jaar 825 miljoen te investeren. Koen B

In 2022 raakte de energietransitie in een stroomversnelling. Dat is bij Stedin iedere dag merkbaar. Stedin (ver)bouwde 9 transportstations, sloot 478 nieuwe transformatorhuisjes aan en legde 715 kilometer nieuwe kabels aan. Met deze nieuwe infrastructuur kon Stedin in 2022 630 megawatt (+27%) uitbreiden voor grote zonnedaken of windmolenparken. En ook steeds meer consumenten zetten stappen om te verduurzamen.. Bij 24.960 woningen (+51%) is de gasaansluiting verwijderd en bij 31.556 woningen (+65%) de meterkast verzwaard om onder andere het opwekken van elektriciteit met zonnepanelen mogelijk te maken. Daarnaast maakte Stedin 2.655 (+26%) nieuwe aansluitingen voor de infrastructuur van laadpalen.

Het bedrijfsresultaat over 2022 bedroeg 86 miljoen (2021: € 124 miljoen). Door de sterke economische groei en de oorlog in Oekraïne stegen de gas- en elektriciteitsprijzen hard in 2022. Dit betekent ook dat de kosten voor het verlies aan stroom door onder meer transport en energiediefstal, voor Stedin meer dan verdrievoudigde.

Gasloze klanten Eteck zien rekening in 2023 met 73 procent stijgen

 

Bewoners van een nieuwbouwwijk in Blaricum schrokken zich rot toen ze de huur van hun warmtepomp en hun vastrechtkosten voor 2023 zagen stijgen: met 73 procent. Ook uit Arnhem, Gorinchem, Amstelveen en Dongen kwamen klachten bij Radar binnen over de prijsstijging van hun warmte- en koude opslag (WKO-systeem) van warmteleverancier Eteck.

Bij de koop van de huizen in de Blaricummermeent tekenden de kopers voor energielevering van Eteck door middel van een WKO-systeem. De warmte komt uit een bron in de buurt en komt met 10-12 graden hun woning in.

De warmtepomp moeten bewoners verplicht huren, voor de duur van 30 jaar. Overstappen naar een andere leverancier kan niet, want een warmtenet in Nederland is altijd in handen van één exploitant.

Naast de huur van de warmtepomp betalen de bewoners een vastrecht afhankelijk van het oppervlakte van de woning. Een wko-systeem wordt als duurzaam in de markt gezet, maar bewoners van de Blaricummermeent laten weten dat zij een enorm stroomverbruik hebben om de warmtepomp te laten draaien. Over duurzaamheid hebben zij dus hun twijfels.

Niet alleen uit Blaricum ontving Radar klachten over Eteck, ook uit Dongen, Gorinchem, Amstelveen en Arnhem. Zo stegen de energieprijzen in Highpark in Arnhem met 38 procent. Wederom een WKO-systeem waar geen gas aan te pas komt. Op vragen waar de verhoging vandaan kwam en hoe deze tot stand is gekomen, krijgen de bewoners geen reactie. Opmerkelijk genoeg is het voorschotbedrag voor de maand februari vooralsnog niet afgeschreven. Bewoners hebben geen idee waarom dat niet gebeurd is en wat dit betekent voor eerder aangekondigde prijsstijging.

Eneco is opnieuw gestart met de verkoop van een energiecontract met een vaste prijs

Eneco is opnieuw gestart met de verkoop van een energiecontract met een vaste prijs voor stroom en gas. De tarieven, € 0,40056 per kWh voor stroom en € 1,5266 per m3 voor gas, staan voor zes  maanden vast, waarmee klanten enige zekerheid wordt geboden over hun energiekosten. Het product is voor iedereen beschikbaar en gaat nog deze winter in.  

De stijgende prijzen op de energiemarkt waren in het najaar van 2021 aanleiding voor Eneco om te stoppen met het aanbieden van vaste contracten om te voorkomen dat klanten voor langere tijd te maken kregen met hoge vaste prijzen. Nu start Eneco weer met een product waarbij de tarieven voor zes maanden gelijk blijven.

Eneco is van plan om ook weer vaste contracten met een langere looptijd aan te gaan bieden, wanneer het nieuwe beleid rondom de opzegvergoedingen van de Autoriteit Consument & Markt in werking treedt. Voor de contracten die tot die tijd worden afgesloten, geldt het huidige beleid waarbij de klant bij een tussentijdse opzegging een boete van 50 euro krijgt per stroom- of gascontract.

Bij het afsluiten van een vaste prijs contract verandert er niets aan het prijsplafond. Het prijsplafond blijft gelden voor een gasverbruik tot 1.200 m3 en stroom tot 2.900 kWh. Alleen voor het verbruik hierboven betaal je het tarief uit je contract.

Compensatie energiekosten voor zorgaanbieders langdurige zorg

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft een Beleidsregel compensatie hogere energiekosten opgesteld waarmee zorgaanbieders in de langdurige zorg worden gecompenseerd voor de bovenmatig gestegen energieprijzen in 2022.

Dit deed de NZa op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het kabinet heeft hiervoor eenmalig een bedrag van 100 miljoen euro beschikbaar gesteld. De compensatie bestaat uit een generieke compensatie en een specifieke compensatie.

Voor zorgaanbieders die zorg in natura leveren, wordt het budget opgehoogd met 0,26530%. Hiermee wordt 70 miljoen euro verdeeld over de zorgaanbieders in de langdurige zorg. Zorgaanbieders hoeven hierover geen verdere verantwoording af te leggen.

Voor de specifieke vergoeding komen alleen zorgaanbieders in aanmerking waarbij de energiekosten in 2022 meer dan 20% zijn gestegen ten opzichte van de energiekosten in 2021. Hiervoor is een geoormerkte contracteerruimte van 30 miljoen euro beschikbaar.

RES plannen door Enexis doorgerekend

De herijkte RES-ambities in het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis Netbeheer zijn bijna 22 procent hoger dan de plannen die bij de RES 1.0 zijn ingediend. Dat blijkt uit een analyse van Enexis.

Er is voor 4200 MW aan extra duurzame opwek opgenomen in de nieuwe plannen. De toegenomen ambities zijn goed nieuws voor de energietransitie. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat het elektriciteitsnet veel efficiënter gebruikt moet worden om de ambities te realiseren. Zo neemt met name het aantal zonprojecten in de RES’en toe, terwijl wind drie keer zo efficiënt is.

In het Klimaatakkoord staat de doelstelling dat Nederland in 2030 voor 35 terawattuur (TWh) aan duurzame elektriciteit op land moet opwekken. Het realiseren van deze doelstelling is belegd in dertig regionale energiestrategieën (RES’en).

Uit de analyse van Enexis blijkt dat de plannen in Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg optellen tot een jaarlijkse duurzame productie van ruim 28 TWh. Dat is meer dan 80 procent van de landelijke doelstelling van 35 TWh.

Het realiseren van de plannen gaat voortvarend; inmiddels is bijna de helft van de geplande zon- en windprojecten in Enexis-gebied in gebruik of aanleg. De netbeheerder stelt echter dat het in deze vorm niet haalbaar is om álle plannen voor 2030 te realiseren. De forse opgaven in andere sectoren (mobiliteit, industrie, gebouwde omgeving) zetten het elektriciteitsnet onder druk. Zo steeg het aantal zoninstallaties op kleine daken dit jaar ten opzichte van 2021 met 25 procent; een nieuw record. Het aantal knelpunten op het net neemt hierdoor toe.

Mkb verduurzaamt volop: 77% ondernemers komt in actie

Duurzaam ondernemen wint sterk aan terrein in het Nederlandse mkb. Bijna twee derde (62%) van alle mkb ondernemers vindt duurzaam ondernemen en verduurzaming van hun bedrijf belangrijk. Maar liefst 77 procent van de ondernemers neemt ook daadwerkelijk actie en investeerde de afgelopen vijf jaar al in initiatieven om te verduurzamen of geeft aan hier op dit moment mee bezig te zijn. Dat blijkt uit onderzoek* in opdracht van a.s.r. onder meer dan 300 ondernemers naar duurzaamheid en de energietransitie in het mkb.

Duurzaamheid speelt vooral bij grotere mkb-bedrijven met meer dan 50 medewerkers een steeds belangrijkere rol. Kleinere organisaties hebben meer moeite met verduurzamen, zij geven veelal aan dat de focus nu ligt op het behalen van goede resultaten voor hun onderneming.

Het onderzoek laat zien dat ondernemers verduurzaming niet alleen belangrijk vinden, maar ook de daad bij het woord voegen. Bijna de helft van de ondernemers (45%) geeft aan nu bezig te zijn met initiatieven om de onderneming te verduurzamen, 32 procent heeft zelfs al initiatieven doorgevoerd. Ook hier geldt dat grotere mkb-bedrijven vaker met duurzaamheidsmaatregelen bezig zijn (58%) dan de kleinste mkb-bedrijven (40%).
 
Investeren in groene energie is de meest populaire maatregel (45%) om de organisatie te verduurzamen. Daarop volgen het verduurzamen van het wagenpark met meer elektrische auto’s (31%), het logistieke proces efficiënter inrichten en de CO2-uitstoot verminderen (beide 26%).

Als het gaat om groene energie gebeurt er veel, zoals het installeren van zonnepanelen of een zonneboiler (54%), betere isolatie van het bedrijfspand (51%) en ‘van het gas af’(28%). De overstap naar groene energie wordt vooral gedreven door de wens om de hoge energiekosten te verminderen (63%), maar ook omdat ondernemers geven om het milieu (54%).
 
Ondanks dat bedrijven verduurzaming belangrijk vinden, is maar liefst een derde van hen niet op de hoogte van de risico’s bij het verduurzamen. Slechts een kwart onderkent dat er reële risico’s zijn en 44% denkt dat de risico’s minimaal zijn. De grootste risico’s zijn volgens ondernemers hoge investeringen die zich maar langzaam terugverdienen (48%), dat er geen constante beschikking is over energie bij zonne-energie (37%) en dat materieel of gekozen oplossingen snel verouderen in een constant innoverende markt (25%).

HoSt Groep neemt waterstofspecialist HyGear over

HoSt Groep, met hoofdkantoor in Enschede, versterkt en breidt het portfolio van hernieuwbare gassen uit met waterstoftechnologie door de overname van HyGear, een dochteronderneming van Xebec Adsorption Inc.

Het Arnhemse bedrijf noemt zich wereldwijd marktleider op het gebied van kleinschalige on-site industriële waterstofsystemen. Door deze vereniging van technologieën kan HyGear de volgende groeifase versnellen en kan HoSt, als aanbieder van een volledig technologiepakket, een exclusieve, uitgebreide en concurrerende oplossing bieden voor verschillende hernieuwbare gastechnologieën.
 
HyGear, opgericht in 2002, is een wereldleider in modulaire stoom methaan reforming (SMR) technologie en elektrolyse voor waterstofopwekking in de glas-, halfgeleider-, voedsel- en drankenindustrie en in de transportsector. Met de overname in 2020 door Xebec Adsorption Inc., een wereldwijde leverancier van duurzame energieoplossingen gevestigd in Canada, zette HyGear de missie voort om een haalbaar en direct beschikbaar aanbod van groene waterstof te creëren. Met meer dan 50 projectreferenties wereldwijd, en als een van de weinige bedrijven met een jarenlange en aantoonbare reputatie op het gebied van waterstofproductie, creëert deze nieuwe strategisch sterke combinatie met HoSt technologische, expertise- en innovatiesynergie. Naast HoSt krijgen de bestaande obligatiehouders belang in HyGear in de vorm van certificaten van aandelen.

In het licht van de technologische synergieën bestaat de kernportefeuille van HoSt uit CO2-neutrale en CO2-negatieve schone energietechnologieën voor gedecentraliseerde opwekking van hernieuwbaar gas, hernieuwbare warmte en hernieuwbare energie, en omvat verder technologie voor het afvangen van CO2 (carbon capture), een compatibele combinatie met de SMR-technologie van HyGear. Duurzaam aardgas, geproduceerd uit organisch afval door middel van anaerobe vergisting en opwerking van biogas, kan worden omgezet in hernieuwbare waterstof die waterstof oplevert met een CO2-negatieve voetafdruk. Duurzame gassen, die uitputtende fossiele brandstoffen met een hoge uitstoot vervangen, en de waterstofrevolutie bevorderen een CO2-arme economie en energiesysteem.

Rijk en provincie ondertekenen afspraken voor nieuw hoogspanningsnet Noord-Holland Noord

Het Rijk, de provincie Noord-Holland en netbeheerders Liander en TenneT zetten alles op alles om te zorgen dat er ook in de toekomst voldoende ruimte is op het elektriciteitsnet.

Minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie, gedeputeerde van Noord-Holland Edward Stigter (Klimaat en Energie) en Maarten Abbenhuis (operationeel directeur TenneT) hebben op 6 februari 2023 hun handtekening gezet onder afspraken die zij hebben gemaakt over de komst van het hoogspanningstraject. Hiermee benadrukken zij het belang van hun samenwerking en de betrokkenheid van organisaties en inwoners in de omgeving. Zij gaan samen met de omgeving verschillende opties uitwerken waar de nieuwe verbinding kan komen.
 
Het energiesysteem verandert in hoog tempo. Bedrijven en consumenten willen verduurzamen. Ze kiezen massaal voor elektriciteit als belangrijkste energiebron voor bedrijfsprocessen en mobiliteit én gaan zelf stroom opwekken. In de regio Noord-Holland Noord wordt een grote groei van de energie- en elektriciteitsvraag verwacht, op bedrijventerreinen en havens, in mobiliteit en logistiek, in de landbouw en in de gebouwde omgeving. In Noord-Holland Noord komt in de toekomst mogelijk energie van windparken op zee aan land, die de rest van het land ingebracht moet worden.
 
Naast de komst van deze verbinding worden in Noord-Holland Noord door Liander en TenneT 40 elektriciteitsstations uitgebreid, komen er 20 nieuwe bij en moet honderden kilometers extra verbindingen worden aangelegd.

De afspraken die Rijk, provincie en TenneT maken over hun samenwerking bij de nieuwe 380 kV-verbinding naar Noord-Holland Noord gaan verder dan voorheen gebruikelijk, waarbij ministerie, provincie en netbeheerder hand-in-hand werken aan de komst van de verbinding en het energiesysteem van de toekomst. De provincie blijft daarbij verantwoordelijk voor het in behandeling nemen en tijdig besluiten over aanvragen van eventueel benodigde vergunningen en ontheffingen waar de provincie Noord-Holland bevoegd gezag voor is. En zal er op toezien dat de inspraak vanuit de regio in de planvorming wordt meegenomen.

3,3 miljoen huishoudens in de kou

De torenhoge gas- en energieprijzen waren voor 2,9 miljoen Nederlandse huishoudens reden om de woning te verduurzamen. Ruim 3 miljoen huishoudens in Nederland laten de verwarming uit en 72 procent van de Nederlanders houdt hun gas- en energieverbruik nauwlettend in de gaten. Dit blijkt uit Duurzaam Wonen, een grootschalig onderzoek van Multiscope onder ruim 5.000 Nederlanders.

De hoge gas- en energieprijs van de afgelopen 12 maanden was met afstand de belangrijkste reden voor het verduurzamen van de woning. Voor maar liefst 2,9 miljoen Nederlandse huishoudens was dit een reden om de woning te verduurzamen. De subsidies van de overheid of gemeente waren voor ruim een kwart (27%) van de mensen met een koopwoning van invloed om te verduurzamen.

Vier op de tien Nederlandse huishoudens laten, ook als het koud is, de verwarming uit staan. Dat komt neer op 3,3 miljoen huishoudens in Nederland die de verwarming uitlaten. Opvallend is dat voornamelijk jongeren de kachel uit laten staan. Zo geven 18 tot 34-jarigen duidelijk vaker aan hun verwarming uit te zetten voor energiebesparing (54%) dan 65-plussers (28%).

In de afgelopen 12 maanden houden beduidend meer Nederlanders hun gas- en energieverbruik nauwlettender in de gaten dan een jaar eerder. Van de Nederlanders die hun woning hebben verduurzaamd bekeek in 2022 maar liefst 72 procent één keer per maand hun gas- en energieverbruik. In 2021 was dit nog slechts 54 procent.

Aanleg infrastructuur waterstofwoonwijk in Wagenborgen in volle gang

Komende zomer worden 33 bestaande huizen in het Groningse dorp Wagenborgen aangesloten op een waterstofnetwerk.

De benodigde infrastructuur hiervoor, zoals het leidingnet, wordt op dit moment aangelegd. Ook is de verduurzaming van de woningen in de jaren zeventig woonwijk in volle gang.

WaterstofWijk Wagenborgen is een proefproject waarbij 33 huurwoningen van woningcorporatie Groninger Huis aangesloten worden op een waterstofnetwerk en verwarmd met een hybride warmtepomp in combinatie met een waterstof cv-ketel.

De huizen worden verduurzaamd tot energielabel B en voorzien van verbeterde isolatie en zonnepanelen. De bewoners gaan voor het koken over op inductie.

Bewoners worden niet verplicht om over te stappen op waterstof. Huurders van de 33 huizen die op het waterstofnetwerk worden aangesloten, hebben aangegeven mee te willen doen aan dit project.

Foto Hardscarf (cc)

'Woekerwinsten olie- en gasproducenten zwaarder belasten'

Olie- en gasproducenten die dankzij de energiecrisis enorme winsten hebben geboekt, moeten meer belasting betalen. De Consumentenbond roept de Tweede Kamer op de staatssecretaris te dwingen de zogeheten solidariteitsbijdrage van die bedrijven te verhogen.

Grote producenten van fossiele energie, zoals Shell, behaalden in 2022 recordwinsten. Niet door goede bedrijfsvoering, maar doordat ze dankzij de door Rusland ontketende oorlog torenhoge energieprijzen konden rekenen.

In oktober 2022 nam de Europese Unie een wet aan waarin staat dat lidstaten een extra belasting moeten heffen over die overwinsten van tenminste 33 procent. Met de opbrengst moeten ze huishoudens ondersteunen en energiebesparing subsidiëren.

De Consumentenbond vraagt de Kamer om voor het amendement van Groenlinks-Kamerlid Kröger te stemmen. Daarin wordt voorgesteld een heffing van 49,5 procent in te voeren. Dat staat gelijk aan het belastingtarief dat werknemers met een bovenmodaal inkomen betalen. De extra heffing levert de schatkist 1,7 miljard euro op. Met de extra belastinginkomsten kan de overheid het Nationaal Isolatieprogramma enorm versnellen.

Netbeheerders positief over kabinetsplannen voor meer groene banen

De werkgeversorganisaties achter het Aanvalsplan Techniek zijn zeer positief over de gepresenteerde maatregelen van het kabinet om te zorgen voor meer groene banen in de techniek. 

Een dezer dagen is kabinet gekomen met het Actieplan Groene en Digitale banen. Met dit plan wil het kabinet onder meer zorgen dat een tekort aan technici er niet toe leidt dat het doel om de uitstoot van CO2 met 55-60% te reduceren in 2030 in gevaar komt. Ook moet het plan meer dan 1 miljoen ICT-geschoolden in 2030 opleveren.

Het aanvalsplan wordt door het kabinet omarmd als een sleutelonderdeel van de kabinetsaanpak om het tekort aan technici terug te dringen, blijkt uit de recent verzonden Kamerbrief. Hierin wordt een breed pakket aan maatregelen voorgesteld om kiezen voor de techniek aantrekkelijker te maken, het technisch onderwijs te versterken, technisch talent te behouden en inzet op innovaties om hetzelfde werk met minder mensen te kunnen doen.

De ministers van Economische Zaken en Klimaat, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Onderwijs zijn in hun brief positief over het Aanvalsplan Techniek, dat de technische branches Techniek Nederland, Bouwend Nederland, Metaalunie, FME en WENB samen met de werkgeverskoepels VNO-NCW en MKB-Nederland in november presenteerden aan het kabinet. Uitvoering van dit Aanvalsplan moet onder meer zorgen voor meer arbeidsbesparende (proces)innovaties, een cultuurverandering in de techniek met meer aandacht voor behoud van technici, 1.000 extra hybride docenten en een compleet nieuw arbeidsmarktsysteem om (meer) mensen te laten instromen en behouden (de zogeheten Gouden Poort). Een 10-jarig leer-, werk- en inkomensperspectief moet de techniek bovendien nog aantrekkelijker maken.

Stichting Warmtenetwerk luidt de noodklok: doorbreek de impasse van de Wcw

Op woensdag 15 februari 2023 vindt het commissiedebat Klimaat en Energie plaats in de Tweede Kamer, waar o.a. de voortgang van de Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) op de agenda staat.

De voortgang van het wetstraject is tot nu toe niet voorspoedig verlopen met meerdere malen uitstel tot gevolg. In de energietransitie is een belangrijke rol weggelegd voor collectieve warmte. Stichting Warmtenetwerk pleitte daarom al eerder voor een snellere invoering van de Wcw, die noodzakelijk is om de warmtetransitie te versnellen, en luidt nu de noodklok.

De stichting treedt nu toch naar buiten om de noodklok te luiden. vanwege grote onzekerheden binnen de gehele warmteketen.

De doelen voor verduurzaming en het behalen van de klimaatdoelen in 2030 komen ernstig in gevaar:
•    Door de huidige onzekerheid is het voor de warmtebedrijven onduidelijk of het verantwoord is om nu te investeren, waardoor veelbelovende projecten zijn stilgevallen
•    Woningbouwcoaties zien net als projectontwikkelaars hun eerste projecten al stilvallen en hebben zorgen dat dit steeds grotere vormen zal aannemen
•    Gemeenten en lokale initiatieven zoals warmtecoaties, die de mogelijkheden van collectieve warmte verkennen, stellen beslissingen in het kader van de duurzame warmtevoorziening uit, in afwachting van de uiteindelijke invulling van de wet
•    Toeleveranciers zien hun omzetten teruglopen met 30% of meer
•    Aannemers hebben grote zorgen over de ontwikkeling van de orderportefeuille

Stichting Warmtenetwerk verenigt spelers in de gehele warmteketen, van warmtebedrijven, gemeenten, woningcorporaties, leveranciers, aannemers tot adviseurs. Het doel van de Stichting is de warmtetransitie aan te jagen door samen te werken aan collectieve warmte. Onder de deelnemers van Stichting Warmtenetwerk bevinden zich zowel voor- als tegenstanders van het wetsvoorstel van minister Jetten. Wij kiezen daarin dus geen partij als Stichting Warmtenetwerk.
De huidige situatie raakt de gehele warmteketen en zet de energietransitie van Nederland op slot. Daarom roept Stichting Warmtenetwerk de politiek in Den Haag op om, vooruitlopend op de verdere ontwikkeling van de Wcw, maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat de ontwikkeling en realisatie van collectieve warmteprojecten weer op grote schaal worden opgestart.

Wachtlijst voor terugleveren duurzame energie grootverbruik klanten Zuidplas

Stedin kondigt congestie aan voor het terugleveren van duurzame stroom in glastuinbouwgebied 2e Tochtweg en omgeving in Nieuwerkerk aan den IJssel en in Moordrecht, onderdeel van de gemeente Zuidplas. Dit betekent dat nieuwe aanvragen – voor het terugleveren van duurzame energie, opgewekt door bijvoorbeeld grote zonnedaken – in dit gebied vanaf nu op de wachtlijst komen te staan.

Deze situatie geldt totdat het lokale elektriciteitsnet is uitgebreid, eind 2025. Tegelijk met de aankondiging start de netbeheerder een onderzoek naar congestiemanagement om te kijken of er voor die tijd meer ruimte op het kan worden gecreëerd in de vorm van flexibel elektriciteitsvermogen.

Tussen 2020 en 2023 is het aantal aanvragen, voor het terugleveren van duurzaam opgewekte stroom aan het net, in bovengenoemd gebied met 200% gestegen. Ondanks dat Stedin hier de reservecapaciteit al volledig inzet, is door de snel toenemende vraag de maximale transportcapaciteit van dit deelnet bereikt. Het tijdelijke terugleverprobleem geldt alleen voor nieuwe aanvragen met betrekking tot het terugleveren van elektriciteit, voor aansluitingen groter dan 3x80 ampère – een bedrijfsdak met circa 200 zonnepanelen – tot en met 1,75 MVA.

Energie-klap moet nog komen voor bedrijven

Het ergste van de energiecrisis krijgen Europese bedrijven nog voor de kiezen. Dankzij langlopende contracten bleef het effect van de hogere energiekosten tot nu toe beperkt. Naarmate meer contracten worden verlengd, zal de klap in kracht toenemen.

Voor 2023 krijgen Duitse bedrijven te maken met 40 procent hogere energiekosten (in vergelijking met 2021), tegenover 90 procent in Italië en Spanje. Dat blijkt uit onderzoek van kredietverzekeraar Allianz Trade.

In het rapport van Allianz Trade staat dat bedrijven in de EU afgelopen jaar gemiddeld te maken kregen met ‘slechts’ 20 procent hogere energiekosten (terwijl de groothandelsprijzen voor gas en elektra medio vorig jaar respectievelijk met 300% en 200% stegen waarna de prijzen weer terugzakten). Volgens de kredietverzekeraar pakken de energiekosten voor bedrijven in de EU dit jaar 40 tot 90 procent hoger uit (in vergelijking met 2021).

De energiecrisis speelt vooral in Europa. Je zou verwachten dat de concurrentiepositie van bedrijven hierdoor flink is verslechterd ten opzichte van de VS, maar dat valt mee. Hogere lonen en de wisselkoers hebben een veel groter effect dan energiekosten.

Dat de VS niet direct voordeel haalt uit onze ‘energiecrisis’ wil niet zeggen dat Europa geen terrein verliest. Volgens de onderzoekers daalde in alle belangrijke EU-landen de export (marktaandeel) vorig jaar. Niet de VS, maar landen in Azië, het Midden-Oosten en Afrika profiteren hiervan. Het meeste terrein wordt verloren in de sectoren agrifood, machines en elektrische apparatuur, metalen en transport.

'Accu's voor elektrische auto's kunnen de overgang naar schone elektriciteit bevorderen'

Al in 2030 kunnen batterijen in elektrische voertuigen wereldwijd volledig voorzien in de behoefte aan kortetermijnopslag van elektriciteit. Door ze aan te sluiten op het elektriciteitsnet kunnen ze hun opgeslagen energie leveren, waardoor de energiezekerheid verbetert en hernieuwbare technologieën het net kunnen vergroenen.

Onderzoekers van het Instituut voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) publiceerden in samenwerking met het Amerikaanse National Renewable Energy Laboratory, hun paper over deze mogelijkheden op 17 januari in Nature Communications.

Hoofdauteur Chengjian Xu en collega's onderzochten in hoeverre voertuigaccu's praktisch kunnen voorzien in de behoefte aan kortetermijnopslag van elektriciteit. Hoewel ze erkennen dat ze niet zeker weten hoe ons rijgedrag zich zal ontwikkelen, of welke innovaties er op het gebied van batterijontwikkeling in het verschiet liggen, gebruikten ze een geïntegreerd model en keken ze vooruit tot 2050. Ze hielden rekening met verschillende trends en beperkingen, zoals de groei van de markt voor elektrische voertuigen, de dagelijkse rijgewoonten en de klimaateffecten op de degradatie van batterijen.

Wanneer de capaciteit van voertuigaccu's is afgenomen tot ongeveer 70 tot 80 procent, zijn ze meestal niet goed genoeg voor voertuigen, maar nog wel goed genoeg om te worden gebruikt voor de opslag en levering van stroom binnen het net.

Ze ontdekten dat batterijen al in 2030 volledig kunnen voorzien in de behoefte aan stroomopslag op korte termijn. Bovendien hoeft niet iedereen mee te doen. Er zijn slechts lage deelnamepercentages van 12-43 procent nodig om te voorzien in de vraag naar kortetermijnopslag op het net, afhankelijk van het land.

Meepraten over energiebeleid met de landelijke energieraadpleging

Om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn moet ons energiesysteem veranderen. Maar die transitie naar een nieuw energiesysteem leidt steeds tot nieuwe keuzes en dilemma’s.

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat organiseert een landelijke raadpleging om alle Nederlanders de kans te geven een advies te geven aan het kabinet en te horen wat zij belangrijk vinden. Tot 24 februari kan iedereen meedoen met de energieraadpleging.

In de Energieraadpleging van 2023 krijgen Nederlanders in een enquête tien waarden te zien waar de overheid rekening mee kan houden in de energietransitie, om daar vervolgens een keuze tussen te maken. Moet Nederland voor haar energievoorziening zo min mogelijk afhankelijk zijn van het buitenland? Of moeten we toch vooral voorkomen dat onze leefomgeving verandert? En welke elementen zijn het belangrijkst bij de komst van nieuwe kerncentrales? Deelnemers kunnen hun keuzes uitgebreid motiveren en nuanceren. Tot 24 februari kunnen alle Nederlanders meedoen en de politiek adviseren over het toekomstig energiesysteem. De raadpleging is hier te vinden.

Het ministerie organiseert de raadpleging samen met Populytics. De raadpleging wordt uitgevoerd op basis van de wetenschappelijke methode Participatieve Waarde Evaluatie (PWE). Deze methode is ontwikkeld door wetenschappers van onder meer de TU Delft. De resultaten komen begin april beschikbaar en worden gebruikt bij het ontwikkelen van het beleid voor het energiesysteem in 2050.

'Daling gasprijzen betekent niet het einde van de energiecrisis'

Hoewel steeds meer energiebedrijven tariefverlagingen aankondigen, betekent dit niet het einde van de energiecrisis. De verwachting is dat de tarieven halverwege het jaar stijgen omdat Europa de gasvoorraad moet aanvullen. Er kan niet meer van Russisch gas gebruikgemaakt worden en dat heeft gevolgen voor de inkoopprijs. Directeur Dirk-Jan Wolfert van consumentenorganisatie de Vastelastenbond adviseert om juist nu over te stappen naar een vast energiecontract.

Aangezien steeds meer energiebedrijven tariefdalingen doorvoeren en het prijsplafond van kracht is, zijn mensen geneigd om op verdere tariefdalingen te wachten. 

De lockdown in China is voorbij en dat betekent dat de vraag naar energie stijgt. Deze vraag is van invloed op de gasprijs die daardoor omhoog gaat. De gasbevoorrading gaat verder bemoeilijkt worden, doordat er geen gebruikgemaakt kan worden van Russisch gas. De impact van de oorlog in Oekraïne is nog dagelijks voelbaar. Er moet dus naar alternatieven gezocht worden en de kans is groot dat deze duurder zijn.

De verwachting is dat inkoopprijs van gas later dit jaar omhoog gaat, waardoor de energietarieven stijgen. Energiebedrijven zullen bij de inkoop van energie rekening houden met dit scenario en deze oplopende kosten meenemen in hun variabele tarieven én de beloofde vaste contracten. Vaste contracten moeten in april verschijnen en de vraag is hoe deze eruit gaan zien.

Wolfert verwacht dat de verwachte stijging van de inkoopkosten wordt meegenomen in deze contracten en dat betekent dat consumenten op den duur meer betalen dan zij nu doen voor hun energietarief. Het is volgens de directeur van de Vastelastenbond verstandig om juist nu voor een vast energiecontract te kiezen.

Hans Coenen treedt toe tot de Raad van Bestuur van Gasunie

Hans Coenen treedt per 1 april 2023 toe tot de Raad van Bestuur van Gasunie. Hij is benoemd voor een termijn van vier jaar en zal in de Raad van Bestuur Ulco Vermeulen opvolgen, die op eigen verzoek per 1 juli 2023 zal terugtreden als bestuurslid verantwoordelijk voor business development en deelnemingen.

Ulco Vermeulen, sinds 1990 in dienst van Gasunie en sinds 1 mei 2016 lid van de Raad van Bestuur, zal zijn bestuursverantwoordelijkheden voor de activiteiten van Gasunie op het gebied van business development en deelnemingen vanaf 1 april aan Hans Coenen overdragen.

Vermeulen zal per 1 juli 2023 terugtreden als bestuurslid. Daarna blijft hij nog anderhalf jaar verbonden aan Gasunie als speciaal adviseur van de Raad van Bestuur met als aandachtgebied de ontwikkeling van internationale waterstofketens.

Gasverbruik Nederland in 2022 laagste in 50 jaar

In Nederland is in 2022 een kwart minder gas verbruikt dan in 2021. In totaal werd er 31 miljard kubieke meter gas verbruikt. Dit is het laagste niveau sinds 1972. Met name grote industriële bedrijven en huishoudens verbruikten minder aardgas. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

Grote industriële bedrijven verbruikten in 2022 ruim een kwart minder aardgas dan een jaar eerder. Deze daling was het sterkst bij bedrijven in de aardolie-industrie en de chemische industrie. Elektriciteitscentrales verbruikten 12 procent minder aardgas.

Ook huishoudens verbruikten minder aardgas in 2022; een kwart minder dan in 2021. Een deel van deze daling komt door het warmere weer (10 procent). Als rekening wordt gehouden met de hogere temperaturen, was het verbruik 15 procent lager dan in 2021. Dit kwam grotendeels door de sterk gestegen gasprijzen.

De gasvoorraad was aan het einde van 2022 122 procent groter dan de eindvoorraad van 2021. Hiermee is drie kwart van de gasopslagen gevuld. Dit komt vooral doordat er minder gas is verbruikt, en er meer gas is ingevoerd (+ miljard kubieke meter). In 2022 werd wel minder gas gewonnen (- 3,4 miljard kubieke meter) dan in 2021.

In 2022 verdubbelde de invoer van vloeibaar aardgas (+ 9,1 miljard kubieke meter), vergeleken met 2021. Een belangrijke oorzaak is de ingebruikname van de LNG-terminal voor de kust van de Eemshaven. Een derde van de totale invoer van gas is vloeibaar aardgas.

De invoer van gasvormig gas was in 2022 4,6 miljard kubieke meter lager dan in 2021. Er werd vooral minder ingevoerd vanuit Noorwegen en Duitsland. Ook werd er minder gasvormig gas uitgevoerd (- 1,3 miljard kubieke meter).

  

Nederland niet meer afhankelijk van energie uit Rusland

Ruwweg een jaar na de Russische inval komt er vrijwel geen Russische energie meer naar Nederland. Vloeibaar Russisch gas (LNG), dat niet per leiding maar per schip wordt aangevoerd, is de enige uitzondering hierop.

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is in Europa afgesproken de import van Russische energie zo snel mogelijk af te bouwen. Nederland heeft hard gewerkt om de energietekorten die hierdoor dreigden te ontstaan te voorkomen. Met het laatste sanctiepakket op Russische olieproducten, dat afgelopen zondag is ingegaan, zijn alle Europese energiesancties nu van kracht.

Hoewel er geen sancties op Russisch gas gelden, komt er vrijwel geen Russisch gas via pijpleidingen meer binnen in Nederland. Voor de oorlog in Oekraïne was dit nog 25 procent van de Nederlandse import. Daarnaast is het percentage vloeibaar gas (LNG) uit Rusland gehalveerd van 30% in 2021 naar 15 procent nu.

 De verminderde import van gas uit Rusland is grotendeels opgevuld met LNG maar ook met meer import uit België (verdubbeling) en het Verenigd Koninkrijk. De import van Russisch gas is ook in Europa de afgelopen tijd flink afgebouwd. Voor de oorlog in Oekraïne lag het aandeel Russisch gas op zo’n 45 procent. Inmiddels ligt dit op zo’n 10 procent.

Om ook de volgende winter voldoende gas te hebben, wordt een aantal maatregelen genomen. De gasopslagen zullen wederom tot minimaal 90 procent gevuld worden. Dit is goed voor ongeveer een derde van het nationaal verbruik, maar dat gas wordt ook gebruikt door andere Europese landen. Ook wordt gewerkt aan het verder vergroten van de importcapaciteit voor LNG, volgend op de verdubbeling van capaciteit vorig jaar. Zowel de nieuwe Eems Energy Terminal als de GATE terminal bieden hier mogelijkheden voor. Daarnaast wordt de mogelijkheid onderzocht om vanaf 2024 nieuwe LNG-terminals in Nederland te realiseren. Voor import, onder meer LNG, werkt Nederland in EU-verband samen aan een actieplan voor gezamenlijke inkoop.

Fysieke tekorten in Nederland worden op korte termijn niet verwacht omdat er voorraden zijn ingeslagen en raffinaderijen in Nederland goed op weg zijn om over te schakelen naar olie uit andere landen. Daarnaast heeft Nederland de strategische voorraad olie en olieproducten op orde.

De import van Russische kolen is verboden sinds 10 augustus 2022, en er komen inmiddels geen Russische kolen meer Nederland in. Er is al enige tijd vervangende import geregeld uit onder meer Australië en Zuid-Afrika om de ontstane gaten te vullen, waardoor de kolencentrales in Nederland nog steeds in staat zijn om de productie van gascentrales over te nemen.

ABN: Tekort aan personeel voor energietransitie rond recordniveau

De steeds grotere personeelstekorten zijn een spelbreker voor de voortgang van de energietransitie. Juist bij beroepen die hierbij een grote rol spelen, is het extra moeilijk om aan personeel te komen. In november 2022 bereikte dit personeelstekort een piek en was 39 procent van deze vacatures onvervulbaar. Eind december was het tekort iets gedaald, naar 36 procent. Zo zijn installatiemonteurs, werkvoorbereiders, calculators, isoleerders van muren, daken en vloeren en werknemers in de grond- weg- en waterbouw moeilijk te vinden.

Aan vakmensen is al langere tijd een groot tekort. Naarmate de energietransitie vordert, wordt dit een groter struikelblok, concludeert ABN AMRO op basis van haar arbeidsmarktindicator, waarin zij rekening houdt met de reisbereidheid en beroepswensen van werkzoekenden.
 
In veel grote steden ruim helft vacatures onvervulbaar
Vooral in grote steden zijn deze personeelstekorten een groot probleem. Zo is in steden als Groningen (73 procent), Eindhoven (72 procent), Rotterdam (67 procent) en Amsterdam (65 procent) volgens ABN AMRO ruim de helft van deze vacatures onvervulbaar. Tegelijkertijd ontstaan nieuwe kansen voor zzp’ers. Zo werden er in de eerste drie kwartalen van 2022 ruim 3.400 zelfstandige bouwinstallateurs opgericht; zo’n 30 procent meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. De mogelijke keerzijde van deze groei is dat zelfstandigen de arbeidsmarkt kunnen betreden zonder gekwalificeerde opleiding of certificering. Dit kan ten koste gaan van de kwaliteit van het werk.