Blockchain kan revolutie betekenen voor energiesector

Tegenwoordig hoor je het woord overal: blockchain. Het gaat dan om de technologie achter de bitcoin. Maar niet alleen in bitcoin is deze technologie praktisch. Ook in de energiesector kan het van nut zijn. Tegenstrijdig? Bitcoin mining komt namelijk vaak negatief in het nieuws als het om de energieconsumptie gaat.

Toch kan de blockchaintechnologie juist een revolutie ontketenen in de energiesector. Hoe werkt dit principe?

Hoe werkt de blockchain?

Blockchain is de technologie achter bitcoin. Hoewel het soms als een vaag concept klinkt, is het principe helder. Een blockchain is een online en decentrale database. De informatie wordt dus niet beheerd door een centrale partij. Verschillende computers op het netwerk controleren de informatie. Dit maakt het een transparant en eerlijk systeem.

Daarnaast is de volgorde van het verschijnen van informatie belangrijk. Bij bitcoin is dit erg belangrijk. Maar ook in de energiesector kan dit van nut zijn. Hoe dat werkt, lees je hieronder.

Naar een decentrale en groene wereld

De blockchain technologie maakt het mogelijk om direct van persoon tot persoon informatie uit te wisselen. Dit allemaal zonder tussenkomst van een derde, centrale partij. Deze ontwikkeling kan heel goed van pas komen in de energiesector.

Grote energiemaatschappijen krijgen het namelijk steeds moeilijker. Voor consumenten wordt het steeds eenvoudiger om zelf energie op te wekken. Dat kan bijvoorbeeld met zonnepanelen. Met gebruik van blockchaintechnologie kunnen consumenten zelf energie uitwisselen. Blockchain maakt het lokaal handelen in energie mogelijk.

Met smart contracts naar lokale handel

Slimme contracten kunnen dit proces van lokale handel versnellen. Slimme contracten, of smart contracts, zijn contracten die worden opgeslagen op de blockchain. Het unieke aan dit soort contracten is dat zij worden gecontroleerd door het netwerk.

Op deze manier heb je geen derde partij nodig die veranderingen controleert. Lever je als consument energie uit naar een andere consument? Dan wordt dit automatisch gecontroleerd en geverifieerd door het netwerk. Je wordt dan direct uitbetaald. Dit proces is sneller, efficiënter en transparanter.

Grote energieleveranciers
Het is de vraag hoe grote energieleveranciers hier mee omgaan. Met behulp van de blockchain krijgen kleinere energieleveranciers en consumenten namelijk steeds ruimte in de energiesector. Het kan ervoor zorgen dat de energieproductie weer op lokaal niveau plaatsvindt. Daarnaast krijgen groene energie-projecten steeds meer gelegenheid zich te ontwikkelen.

Voor grote energieleveranciers betekent dit waarschijnlijk dat zij een andere rol gaan krijgen in de toekomst. Het kan bijvoorbeeld dat zijn dat deze in de toekomst meer optreden als brede energieadviseur voor consumenten.

‘Planbureaus leggen vinger op zere plek in analyse Klimaatakkoord’

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het CPB leggen precies de vinger op de zere plek.’ Dat zeggen VNO-NCW en MKB-Nederland in een eerste reactie op de analyse die de Planbureaus zojuist uitbrachten over de 10 juli jl. gepresenteerde contouren voor een Klimaatakkoord.

Volgens de ondernemingsorganisaties is heel veel goed werk verricht tot op heden, maar blijkt uit de PBL-analyse dat er inderdaad nog te weinig aandacht is voor de dwarsverbanden tussen de sectoren en de winst die daar is te behalen. Eerder waarschuwden de ondernemingsorganisaties al voor dit risico. ‘We moeten veel meer kijken naar de winst die er is te halen met het omzetten van bijvoorbeeld duurzaam opgewekte elektriciteit in warmte of in waterstof voor toepassingen in de industrie, gebouwde omgeving, transport en landbouw. Het uitwerken van dit soort plannen over sectoren heen kost misschien iets meer tijd, maar zet Nederland en het klimaat uiteindelijk echt op voorsprong.’

Het goede nieuws uit de analyse van het PBL is volgens VNO-NCW en MKB-Nederland dat alle verzamelde maatregelen inderdaad technisch optellen tot 49% CO2-reductie in 2030. ‘Er is dus al goed werk verricht in een hele korte tijd. Dat is een ongekende prestatie van alle branches, bedrijven, overheden en NGO’s die hieraan hebben gewerkt. Nu is het alleen van belang dat de overheid duidelijk aangeeft wat de kaders worden waar we de komende maanden mee verder kunnen werken. Alleen zo kunnen we straks tot een uitgekiende mix van maatregelen komen die effectief zijn.’

‘Jammer, maar begrijpelijk, is dat het CPB nog niet uitgebreid kon reageren op de kosten en betaalbaarheid van de transitie. Juist dit is een cruciale randvoorwaarde voor draagvlak en uiteindelijk succes.’ 

Volgens de ondernemingsorganisaties is het belangrijk dat we de komende tijd echt de tijd nemen om te komen tot een succesvol Klimaatakkoord dat voor alle partijen kan werken. Dit vraagt behalve de goede randvoorwaarden een uitgewerkte publiek-private aanpak die leidt tot echte doorbraakprojecten.

‘Van de burger, tot de bakker en de slager, tot de zware industrie; iedereen moet er de komende 30 jaar mee kunnen werken en enthousiast van worden. Anders blijft het bij een papieren werkelijkheid waar het klimaat noch de Nederlandse samenleving en economie beter en sterker van wordt. Daarnaast is een succesvol Klimaatakkoord ook van belang om onze voorzieningszekerheid op lange termijn veilig te stellen.’

Ge­meen­te Ber­gen en Pro­vin­cie Lim­burg on­der­zoe­ken bu­si­ness case Ener­gie­land­goed Wells Meer

De gemeente Bergen en de Provincie Limburg hebben een intentieverklaring getekend, waarin staat dat beide overheden samen gaan werken aan een business case voor de realisatie van Energielandgoed Wells Meer.

In de business case is aandacht voor de technische, financiële, ruimtelijke en maatschappelijke haalbaarheid. Het energiegebied beslaat bij volledige realisatie een oppervlakte van ruim 400 hectare. Daarin is ruimte voorzien voor een zonnepark, windmolens en energieopwekking via biomassa.

De Provincie Limburg heeft meer dan de helft van de gronden in bezit, die straks nodig zijn voor het aanleggen van het energiepark. Gedeputeerde Hubert Mackus maakt zich hard voor het beschikbaar stellen van die gronden voor deze flinke stap voorwaarts in de transitie naar een duurzame Limburgse energievoorziening. Daarbij wordt wel rekening gehouden met het huidige gebruik van die gronden. De opbrengst van de gronden wordt waar mogelijk gebruikt voor de ontwikkeling van natuur en landschap.

De bouw van het innovatieve energiegebied gaat, zo ziet het er nu naar uit, medio 2022 van start en er wordt gestreefd naar een opbrengst van ongeveer 300 megawatt aan energie, aldus de gemeente.

Het enorme energiegebied moet een aanzienlijke bijdrage leveren aan de duurzaamheidsambities van zowel provincie als gemeente en is in deze opzet in Nederland uniek. Behalve energievoorziening is er straks in Wells Meer ook ruimte voor recreatie, natuur, landbouw (met dubbel ruimtegebruik) en onderwijs. De directe omgeving van het plangebied wordt betrokken bij de ontwikkeling van het energielandgoed. Dat gebeurt al bij de planvorming. Maar de omgeving moet ook direct kunnen profiteren van de komst van Energielandgoed Wells Meer, in de vorm van financiële participatie, bijvoorbeeld via een energiecoöperatie. De gemeente Bergen wil hiermee breed draagvlak voor het plan waarborgen.

Energieverbruik amateurvoetbalverenigingen kan omlaag

Het energieverbruik van amateurvoetbalverenigingen gaat de komende vier jaar met vijftig procent omlaag. Deze ambitie stellen KNVB en Essent zich in het een dezer dagen gelanceerde initiatief ‘De Groene Club’.

De Groene Club is een vierjarig verduurzamingsprogramma voor amateurverenigingen. Het doel van het programma is om de circa 2.500 voetbalclubs in Nederland te helpen bij het verduurzamen van hun sportaccommodatie en zo samen jaarlijks 17,5 miljoen euro aan energiekosten te besparen voor de clubkas en 80 miljoen ton minder CO2 uit te stoten. Dit staat gelijk aan de uitstoot van meer dan 18.000 huishoudens. Het programma richt zich ook op de 1,2 miljoen leden van de clubs door duurzame en energiebesparende maatregelen voor thuis (en de zaak) te promoten. Zo willen KNVB en Essent bijdragen aan het financieel gezond houden van de clubs en het behalen van de klimaatdoelen voor de gebouwde omgeving in het Klimaatakkoord.


Sportverenigingen kunnen voor meer informatie terecht op www.degroeneclub.nl.

TenneT contracteert Van Oord en Hellenic Cables voor net op zee Hollandse Kust

TenneT heeft het consortium Van Oord Offshore Wind Projects en Hellenic Cables het contract gegund voor de levering en installatie van 220 kV zee- en landkabels voor het project Hollandse Kust (zuid) Alpha. De kabels hebben een gezamenlijke capaciteit van 700 MW.  Gelijktijdig met de gunning van dit contract is ook het contract voor het horizontaal gestuurd boren van 4 x 550 meter buisleiding aanbesteed. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door LMR Drilling GmbH.

Het contract met Van Oord Offshore Wind Projects B.V. en Hellenic Cables S.A bestaat uit onder meer het ontwerp, de fabricage van 220 kV kabels, de aanleg van de kabels en de aansluiting op het hoogspanningsstation Maasvlakte. Het consortium is ook de beoogde partij voor de levering en installatie van de kabels voor Hollandse Kust (zuid) Beta (HKZ Beta). Als optie is in het contract de realisatie van een 66 kV zeekabel tussen het Alpha en Beta platform opgenomen. HKZ Alpha moet gereed zijn in 2021, HKZ Beta in 2022. Na het project net op zee Borssele gaat het hier om de derde en vierde grote netaansluiting voor wind op zee in Nederland.

LMR Drilling GmbH verzorgt de gestuurde boringen van vier buisleidingen onder de zeewering ten zuiden van de Maasgeul. De buisleidingen zorgen voor een veilige aansluiting van de HKZ Alpha en Beta kabels op het hoogspanningsstation Maasvlakte. De werkzaamheden voor de gestuurde boring worden uitgevoerd in 2019. 

TenneT is verantwoordelijk voor het net op zee in zowel Duitsland als Nederland en ontwikkelt als bijdrage aan het Nederlandse Energieakkoord tot en met 2023 minstens 3.500 MW aan offshore aansluitingen in een gestandaardiseerd concept van 700 MW per aansluiting. Het tenderproces voor kabels en platforms voor het project Hollandse Kust (noord) start aan het einde van 2018. Van 2024 tot en met 2030 zal, volgens de nieuwe Routekaart voor Wind op Zee, naar verwachting nog eens 7.000 MW aan offshore windvermogen worden gebouwd en door TenneT worden aangesloten op het net.

Subsidieloos windpark nog geen feit, ondanks forse prijsdaling

De prijs van energieopwekking door windmolens op zee zal naar verwachting spectaculair dalen. ‘Subsidieloze’ windparken op zee zullen voorlopig echter nog geen feit zijn. Dat blijkt uit het rapport Focus op kosten windenergie op zee van de Algemene Rekenkamer.

Aanleiding voor het onderzoek zijn claims van de minister van EZK, dat de kosten van stroom uit zeewind sterker en sneller dalen dan verwacht en dat in 2022 voor de Nederlandse kust de eerste windparken ter wereld zonder subsidie zullen verrijzen. De Algemene Rekenkamer heeft onderzocht of deze claims kloppen. Ook zette de Algemene Rekenkamer de oorzaken van de kostendalingen op een rij.

Windenergie niet zonder subsidie
Het onderzoek leert dat het doel om de prijs van stroom uit zeewind tussen 2013 en 2023 met 40% te verlagen binnen bereik is. Op basis van het winnende tenderbedrag is de prijs van het windpark Hollandse Kust (zuid), dat dit jaar is vergund en in 2022 moet gaan draaien, 70% lager geraamd dan die van 2013. Zonder subsidie leveren de windmolens op zee echter geen stroom aan het landelijke netwerk. Via de kosten voor aansluiting van de windparken op zee op het landelijke elektriciteitsnet betaalt het Rijk wel degelijk mee. De windparken die in 2022 worden opgeleverd voor de Nederlandse kust zullen dus niet de ‘eerste windparken ter wereld zijn die zonder subsidie worden gerealiseerd’, zoals de minister van EZK in maart van dit jaar aan de Tweede Kamer schreef.

De Algemene Rekenkamer wijst op de subsidie die in het Net op Zee wordt gestoken; het netwerk waarmee de op zee gewonnen windenergie wordt doorgegeven aan het landelijke elektriciteitsnet. Die subsidie komt uit de Opslag Duurzame Energie (ODE), die burgers en bedrijven betalen via de energierekening. Landelijke netbeheerder TenneT (100% eigendom van de staat) is verantwoordelijk voor aanleg en onderhoud van Net op Zee, maar ontvangt hiervoor subsidie uit de ODE. Voor de aansluiting van de windparken die gebouwd worden tot en met 2023 is 4 miljard euro aan subsidiemiddelen gereserveerd. De prijs van de energie die windpark Hollandse Kust (zuid) vanaf 2022 gaat opwekken is 4,3 cent per kWh. De subsidie voor Net op Zee vormt ruim een derde van die prijs.

De Algemene Rekenkamer wijst op het risico dat de aansluitkosten van de windparken richting 2030 zullen stijgen. TenneT heeft de minister van EZK gewaarschuwd dat de 4 miljard, die nu beschikbaar is gesteld, bij tegenvallers mogelijk niet toereikend is. Ook ziet het er naar uit dat de aansluitkosten van de windparken die tussen 2023 en 2030 worden gebouwd aanmerkelijk hoger zullen uitkomen, op 5 à 6 miljard. De belangrijkste reden is dat die parken aanzienlijk verder uit de kust liggen. Over de financiering hiervan moet de minister nog een besluit nemen.

Van Westergasfabriek naar zonnefabriek

Op de Westergasfabriek in Amsterdam komen 1.024 zonnepanelen te liggen. De panelen zijn eigendom van de Amsterdamse coöperatie Ecostroom. Het zonnedak is mogelijk gemaakt door de deelname van 155 buurtbewoners die het dak gefinancierd hebben en daarmee jaarlijks korting krijgen op hun energiebelasting. 

De Westergasfabriek was voorheen de opslag van met steenkool opgewekt stadsgas van gemeente Amsterdam. Nu is de gashouder symbool voor de decentrale energietransitie. Westergasfabriek nam al 100% groene stroom en bosgecompenseerd gas af bij Greenchoice maar zet nu een volgende stap op weg naar haar duurzame ambitie; klimaatneutraal in 2025. Op het dak wordt vanaf 1 september duurzame zonnestroom opgewekt. Greenchoice is afnemer van de zonnestroom en hielp de coöperatie met het vinden van deelnemers en ontzorging in de administratie.

Bij de opening van het project benadrukte wethouder Marieke van Doorninck (Duurzaamheid) van gemeente Amsterdam het belang van coöperatieve projecten voor draagvlak van mensen voor de energietransitie. Bovendien sprak ze haar waardering uit voor het leiderschap dat coöperaties als Ecostroom hierin nemen.

CBS publiceert voortaan data over zonne-energie

Het CBS publiceert voortaan regelmatig cijfers over de hoeveelheid zonne-energie per gemeente en per wijk. Tot 2017 publiceerde Netbeheer Nederland deze cijfers.

Netbeheer Nederland is in 2017 gestopt met de publicatie van ​gegevens uit het productie- en installatieregister (PIR) vanwege bezwaren in de privacywetgeving.

Omdat de cijfers wel relevant zijn voor onder anderen beleidsmakers, is Netbeheer Nederland een samenwerking aangegaan met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het CBS ​verwerkt data uit het PIR en verrijkt deze met gegevens uit andere bronnen. Daardoor is de betrouwbaarheid toegenomen.

TNO: Keuzevrijheid consument cruciaal voor succes aardgasvrij

Na zo’n zestig jaar nemen we afscheid van het aardgas, een rigoureuze stap in de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening in 2050. Nu worden in een heel jaar duizend woningen energieneutraal of -positief gemaakt. Dat moeten er gemiddeld duizend per dag worden, om de klimaatdoelen te kunnen halen. In de paper ‘Lekker warm, zonder aardgas’ doet TNO hiervoor aanbevelingen. Het draait om de ontwikkeling van aantrekkelijke en betaalbare alternatieven voor aardgas, zodat bewoners gemakkelijk en snel kunnen overstappen. Keuzevrijheid van de consument is daarbij een essentiële voorwaarde.

De overstap van kolen op gas was indertijd een van bovenaf door de overheid geregisseerde operatie. Nu zijn er veel meer partijen die een actieve rol spelen. En er zijn ook meer alternatieve energiebronnen. Gemeenten spelen een centrale rol als aanjager en regisseur. Zij moeten nauw samenwerken met hun bewoners, bedrijven en andere betrokkenen: aandragen van alternatieven, verbinden van bewoners en bedrijven, kennisdelen en bijeenkomsten organiseren. Dat creëert draagvlak en vormt een belangrijke succesfactor in de energietransitie.

Energiecollectieven die gezamenlijk verduurzamen, kunnen bijvoorbeeld kiezen voor kleinschalige warmtenetten in combinatie met centrale seizoensopslag van warmte, slimme inzet van collectieve warmtepompen en aansluiting op goedkope bronnen van duurzame warmte. Bewoners die initiatief tonen en hun wijk aardgasvrij maken, besparen de gemeente veel werk. Zij verdienen alle ruimte en ondersteuning. Bijvoorbeeld in de wijk ‘Benedenbuurt’ in Wageningen slaan bewoners de handen ineen voor de ontwikkeling van een gezamenlijke duurzame warmtevoorziening. Internationaal blijkt dat steden die actief samenwerken met bedrijven en bewoners, het meest duurzaam zijn. In de paper pleit TNO ervoor dat gemeenten zulke initiatieven stimuleren.

TNO voorziet een kostendaling van tientallen procenten de komende jaren, zoals we zien bij zonnepanelen, batterijen, windenergie en warmtepompen. Er ontstaan ook nieuwe concepten en businessmodellen om hele straten in één keer te renoveren. Dat is veel goedkoper dan individuele oplossingen. Als we op industriële schaal gaan renoveren zullen de kosten daarvan fors dalen. De investeringen in deze innovaties zijn dan veel sneller terug te verdienen. Een besparing van duizend euro per woning levert voor heel Nederland zo’n zes miljard euro op. Maar TNO verwacht dat dit een veelvoud kan worden. Hierdoor kan het afscheid van aardgas sneller verlopen.

Nieuwe concepten bevorderen innovaties, nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid en kunnen zelfs een potentieel exportproduct zijn. Een voorbeeld van zo’n integraal concept is een all-in pakket. In één keer maatregelen treffen aan de woning, plaatsing van installaties, vloerverwarming, een elektrisch fornuis en meer. De consument heeft dan een overzichtelijk en aantrekkelijk aanbod en zal eerder geneigd zijn over te stappen.

Westland wil experimenteren met nieuw elektriciteitsmodel

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) wil netbeheerder Westland toestemming geven om te experimenteren met het Smart Grid Westland-model (SGW).

Deelnemers aan dit experiment betalen geen hoog netwerktarief wanneer zij meer elektriciteit verbruiken dan zij vooraf met de netbeheerder hadden afgesproken. Dat kan alleen op het moment dat er voldoende ruimte is in het net van Westland. Zo kan de beschikbare capaciteit in het net van Westland efficiënter worden gebruikt. Bovendien kunnen pieken in de belasting van het net waarschijnlijk beter worden gespreid. Daardoor is verzwaring van het net minder snel nodig.

Het experiment levert onder meer inzicht in efficiënt netgebruik. Bijvoorbeeld door de manier waarop afnemers kunnen inspelen op pieken in het aanbod van elektriciteit, wanneer de energieprijzen lager zijn. In de toekomst zal dit vaker voorkomen door de toename van zonne- en windenergie. Op die manier kan het experiment volgens de ACM dan ook bijdragen aan de energietransitie.

Om het experiment mogelijk te maken, is de ACM van plan om Westland tijdelijk ontheffing te verlenen van een aantal spelregels op de elektriciteitsmarkt.

1 miljoen voor energiezuinige bedrijventerreinen

De provincie Zuid-Holland stelt een miljoen euro subsidie beschikbaar voor het opwekken van duurzame energie en energiebesparing op bedrijventerreinen.

Met de subsidie kunnen ondernemers, in een samenwerkingsverband van minimaal 5 bedrijven, aan de slag met bijvoorbeeld de installatie van zonnepanelen, isolatie van gebouwen of gebruik van restwarmte. Tot nu toe is het voor bedrijven vaak net een stap te ver om dat volledig zelf te bekostigen, omdat de terugverdientijd relatief lang is. Met de subsidieregeling wil de provincie bedrijven stimuleren die stap toch te maken. Ondernemersverenigingen kunnen vanaf maandag 17 september een aanvraag indienen.

De investering levert een bijdrage aan de toekomstbestendigheid van bedrijventerreinen. Belangrijk, want op de terreinen vindt 30 % van de Zuid-Hollandse werkgelegenheid plaats. Daarnaast draagt de subsidieregeling bij aan de energie- en klimaatdoelstellingen waar we voor staan. Zo streeft de provincie ernaar om in 2035 energieneutraal te zijn.

Als deze aan de voorwaarden voldoet, draagt de provincie 20 procent van de totale investeringskosten bij met een minimum van €25.000 en maximum van €200.000.

Zonnewegdek nu al katalysator voor duurzame omgeving

De busbaan langs de Groene Kruisweg in Spijkenisse gaat energie opwekken. Begin volgend jaar brengt de provincie een wegdek aan met ingebouwde zonnecellen. Het betreft een proef om te kijken of dit concept op meer plaatsen kan worden toegepast. Aangespoord door dit project hebben ondernemers van het naastgelegen bedrijventerrein Halfweg-Molenwatering en gemeente Nissewaard besloten om het gehele terrein versneld energieneutraal te maken.

In het project 'Duurzame Innovatieve Mobiliteit Energie HUB Nissewaard' werken ondernemers, overheid en onderwijs samen om onder andere een zonnewegdek, decentrale energieopslag en een opstap- en laadfaciliteit voor duurzaam vervoer te realiseren. De bedrijven langs de busbaan zien ook allerlei mogelijkheden om de aanwezige bushalte beter te gebruiken als toegangspoort naar hun bedrijven. Dan kunnen ook voorzieningen voor de overstappende busreizigers worden aangeboden in het kader van bereikbaarheid op de laatste kilometer.

Alle partners ondertekenden de intentieverklaring en committeerden zich aan verdere samenwerking, het delen van kennis en het uitdragen van de duurzame resultaten van de DIME HUB in de komende periode. Vanuit het programma Energietransitie in Mobiliteit en Infrastructuur verduurzaamt provincie Zuid-Holland haar eigen wegen en vervoer en stimuleert het andere partijen om daaraan mee te doen.

Gedeputeerde Floor Vermeulen: "Een project als SolaRoad lukt alleen als partijen op een creatieve manier samenwerken. In dit geval de provincie, de gemeente en de aannemer. Het is natuurlijk ook gewoon leuk om op deze manier aan de weg te timmeren. Met een beetje fantasie zou je het een Weg naar de Toekomst kunnen noemen, met een knipoog naar het innovatieprogramma van Rijkswaterstaat. Hoewel de echte stroomopwekking nog moet beginnen, kunnen we nu al zeggen dat het proefproject heeft veel energie losgemaakt bij de gemeente Nissewaard en ondernemers van Duurzaam Bedrijventerrein Nissewaard. Energie om zelf initiatieven te ontwikkelen. Zo draagt iedereen zijn steentje bij."

Conversie van CO2 door middel van plasmon katalyse

TNO werkt in het Interreg project EnOp samen met universiteiten en bedrijfsleven om nieuwe concepten te ontwikkelen die zonlicht omzetten in chemische energie. Koolstofdioxide en waterstof worden omgezet naar methaan in een fotokatalytisch proces, waarin metaal katalysator deeltjes op nanoschaal gebruikt worden.

Om in de toekomst Europa op een betrouwbare en betaalbare manier van energie te blijven voorzien, is het belangrijk het aandeel duurzame energie snel te verhogen. Het Interreg project EnOp (Energie opslag) waarin TNO samenwerkt met de universiteit Hasselt en DWI (Aken) heeft als doel om energieopslagsystemen en CO2-omzettingstechnologieën te ontwikkelen. Het opslaan van duurzaam opgewekte energie gebeurt onder andere door CO2 om te zetten in hoger-energetische koolstofverbindingen. Deze verbindingen kunnen worden gebruikt als vervanging voor fossiele brandstoffen (chemische energiedragers) en/of als grondstof voor eindproducten zoals kunststoffen (specialty chemicals).

TNO werkt aan de directe conversie van koolstofdioxide met plasmon katalyse. Katalytische nanodeeltjes worden in een geexciteerde toestand gebracht en interageren met koolstofdioxide waardoor deze wordt geactiveerd. Het zonlicht wordt dus rechtstreeks omgezet in chemische energie. TNO bestudeert verschillende katalysatoren op basis van verschillende "group VII" nanodeeltjes op een drager. Methaan en water zijn de eindproducten, methaan kan direct in het gasnetwerk gedistribueerd worden.

Assen dient aanvraag in voor proeftuin aardgasvrije wijken

De gemeente Assen heeft een subsidieaanvraag ingediend bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken om een deel van de wijk Lariks aardgasvrij te maken. Het gaat om ongeveer 450 woningen in de Beek en omgeving. Naast de gemeente Assen hebben nog 75 andere gemeenten een aanvraag ingediend. Begin oktober wordt bekend of Assen de subsidie krijgt.

De eerste succesvolle stap naar aardgasvrij is al gezet in de buurt: de flat Ellen is verbouwd naar nul op de meter. De gemeente wil de ervaringen die ze bij de Ellen heeft opgedaan, gebruiken om ook de rest van de buurt aardgasvrij te maken. Het Asser Servicekostenmodel is hier een belangrijk onderdeel van. Kern van het model is dat woningeigenaren de kosten voor het aardgasvrij maken van hun woning financieren uit besparingen op energielasten en kosten voor onderhoud en beheer. 

Het aardgasvrij maken van woningen heeft gevolgen voor bewoners: zij moeten bijvoorbeeld anders gaan koken en hun huis anders verwarmen. Als de gemeente de subsidie krijgt, gaat zij samen met de bewoners en huiseigenaren de plannen om de buurt aardgasvrij te maken verder uitwerken. De gemeente informeert de bewoners met een brief over de plannen en houdt spreekuren voor bewoners die nu al vragen hebben hierover.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken stelt 85 miljoen euro beschikbaar voor gemeenten die in 2018 al starten met een proeftuin voor het aardgasvrij maken van bestaande wijken. De regeling van het ministerie biedt de gemeente de kans om versneld aan de slag te gaan.

Datacenter sector en overheid bevorderen energietransitie

Op woensdag 10 oktober, de nationale Dag van de Duurzaamheid, komen overheden, datacenters en andere belanghebbenden samen op het Datacenter Restwarmte & Innovatie Congres 2018. Met de komst van het Voorstel voor hoofdlijnen van het Klimaatakkoord willen zij de inspanningen op het gebied van restwarmte-hergebruik middels dit congres nog verder in een stroomversnelling brengen.

Het congres is een samenwerking tussen brancheorganisatie Dutch Data Center Association (DDA), het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de provincie Noord-Holland, de gemeente Amsterdam, en stichting Warmtenetwerk. Daarnaast wordt het congres ondersteund door tal van partijen uit de sector. Marc Gauw, kwartiermaker restwarmte bij de DDA: "De energietransitie is een van de grootste uitdagingen uit de wereldgeschiedenis, die we bovendien alleen kunnen overkomen als we wereldwijd samenwerken. Nederland wil hierin een voorbeeldfunctie hebben, en het is prachtig om te zien dat zowel datacenters, warmtenetwerken, leveranciers als overheid de daad bij het woord voegen door proactief mee te doen met dit initiatief. Allen zijn breed vertegenwoordigd in ons programma en we zijn er dan ook van overtuigd dat er flinke stappen gezet gaan worden na 10 oktober."

Een van de verdiepingssessies wordt geleid door de REOS (Ruimtelijke Economische Ontwikkelstrategie), een intentieverklaring en uitvoeringsprogramma van het Rijk, de vijf grote steden, vijf provincies en vier economic boards. Centraal hierin staat het belang om de internationale concurrentiekracht van het economisch kerngebied van Nederland verder te versterken. Martin Leuvenink, trekker van de REOS-actie ‘Ruim baan voor digitale infrastructuur’: "De digitale infrastructuur is een cruciale randvoorwaarde voor de concurrentiekracht van Nederland, als deze niet adequaat werkt komt onze digitale economie tot stilstand. Datacenters vormen het fundament van deze digitale infrastructuur en we moeten de groei van deze industrie dan ook zoveel mogelijk, het liefst op duurzame wijze, faciliteren."

Vattenfall aan de slag met windpark op zee: vergunning is onherroepelijk

De overheid heeft aan Vattenfall, moederbedrijf van Nuon, laten weten dat de vergunning voor de aanleg van het windpark op zee Hollandse Kust Zuid 1&2 onherroepelijk is.

Op 19 maart van dit jaar won Vattenfall de eerste subsidieloze tender. Er moest echter gewacht worden tot alle procedures voor het indienen van bezwaren hierop waren afgerond. Dat is nu het geval. Hiermee is de vergunning van dit windpark van 700 tot 750 MW (goed voor energie voor 1 tot 1.5 miljoen huishoudens) nu ook echt onherroepelijk.

“Met de onherroepelijke vergunning staan alle seinen nu op groen. We pakken de uitdaging aan om aan de slag te gaan met dit eerste subsidievrije windpark in Nederland", aldus Gijs Nijsten, ontwikkelmanager offshore wind van Vattenfall.

Het bedrijf gaat nu verder van start met dit project. Zo is er al begonnen met de eerste voorbereidingen zoals het aanbestedingsproces voor belangrijke onderdelen (zoals turbines, fundaties en de productie, transport en installatie van de wind turbines). Het windpark moet binnen 5 jaar volledig operationeel zijn,

Batterijen van elektrische auto’s gebruikt voor net stabiliteit

Virtual Power Plant (VPP) operator Next Kraftwerke en elektrisch voertuig (EV) aggregator Jedlix zijn een pilotproject gestart om gedurende een periode van twee jaar regelvermogen (aFRR) te leveren door slim gebruik te maken van de flexibiliteit in het laadproces van elektrische auto's. Next Kraftwerke en Jedlix zijn hiervoor geselecteerd door netbeheerder TenneT dat middels deze pilot onderzoekt wat de mogelijkheden zijn om aFRR te leveren door gebruik te maken van nieuwe decentrale technologieën.

Elektrische autobezitters, welke tijdens de pilot gebruik maken van de gratis Jedlix app, worden beloond voor het beschikbaar stellen van de flexibiliteit van de batterij wanneer deze thuis wordt opgeladen. Door de auto in de app te koppelen, kan Jedlix de laadvoorkeuren van gebruikers ontvangen en een live verbinding met de auto tot stand brengen, waardoor er slim geladen kan worden. Jedlix combineert gebruikersvoorkeuren, autogegevens en informatie over laadstations voor een continue voorspelling van de beschikbare capaciteit. Deze capaciteit wordt vervolgens door Next Kraftwerke aangeboden aan TenneT om het net te kunnen stabiliseren. Waar voorheen alleen elektrische autobezitters konden deelnemen met een energiecontract van een van de door Jedlix ondersteunde energiepartners, maakt deze pilot het nu mogelijk dat elke bezitter van een EV met de juiste eigenschappen kan participeren.

Via een real time verbinding tussen TenneT, Next Kraftwerke en Jedlix, is het mogelijk om de aangesloten EV-vloot op verzoek van TenneT binnen enkele seconden aan te sturen vanuit het centrale besturingssysteem van Next Kraftwerke. De technologie die hiervoor gebruikt wordt is de door Next Kraftwerke ontwikkelde ‘Next Box’. De Next Box is een remote control unit welke decentrale elektriciteitsproducenten en -consumenten verbindt met een centraal besturingssysteem. Naast kasverlichting, biogasinstallaties, wind- en zonnen-centrales, wordt nu ook een EV-vloot toegevoegd aan dit platform. Mocht een auto dus onverwachts niet beschikbaar zijn, dan zet Next Kraftwerke een van de andere aangesloten assets in.

Via een real time verbinding tussen TenneT, Next Kraftwerke en Jedlix, is het mogelijk om de aangesloten EV-vloot op verzoek van TenneT binnen enkele seconden aan te sturen vanuit het centrale besturingssysteem van Next Kraftwerke. De technologie die hiervoor gebruikt wordt is de door Next Kraftwerke ontwikkelde ‘Next Box’. De Next Box is een remote control unit welke decentrale elektriciteitsproducenten en -consumenten verbindt met een centraal besturingssysteem. Naast kasverlichting, biogasinstallaties, wind- en zonnen-centrales, wordt nu ook een EV-vloot toegevoegd aan dit platform. Mocht een auto dus onverwachts niet beschikbaar zijn, dan zet Next Kraftwerke een van de andere aangesloten assets in. Op die manier werken we aan een betrouwbare, goedkopere en duurzame elektriciteitsvoorziening.

EVBox gaat voor 1 miljoen laadstations in 2025

EVBox, een van de grootste leveranciers van laadpalen voor elektrisch rijden, wil in 2025 1 miljoen actieve EVBox laadstations hebben. Die doelstelling heeft Kristof Vereenooghe, CEO van EVBox, uitgestippeld.

EVBox heeft nu 60.000 operatieve laadstations, waaronder 700 snelladers. Het doel van een miljoen laadstations vraagt om een groei van 1500 procent.

EVBox heeft kantoren in Amsterdam, Antwerpen, Kopenhagen, Oslo, Milton Keynes, Madrid, München, Parijs, Bordeaux, New York en Los Angeles. Sinds maart 2017 is EVBox een onderdeel van ENGIE.

Qbuzz wil 22 bussen op waterstof

Busmaatschappij Qbuzz wil in de toekomst 22 bussen op waterstof laten rijden. Dat zei woordvoerder Michel van der Mark zaterdag in het radioprogramma Cassata bij RTV Drenthe.

Qbuzz rijdt nu al met twee bussen op waterstof. De toekomstige waterstofbussen gaan rijden op de langere afstanden, de elektrische bussen op de korte stukken, omdat die regelmatig opgeladen moeten worden.

Een Drentse delegatie is vorige week op een waterstofmissie in Californië geweest.

Gasunie en LTO Glaskracht Nederland bundelen krachtenvoor energietransitie in glastuinbouw

Gasunie en LTO Glaskracht Nederland tekenden deze week een samenwerkingsovereenkomst met als doel hun krachten te bundelen voor de energietransitie in de Nederlandse glastuinbouwsector. De overeenkomst vormt de basis voor een intensief verkenningstraject naar de mogelijkheden voor gezamenlijke projecten om de klimaatdoelstellingen te helpen realiseren.

Hiervoor worden dit najaar verdere verkenningen uitgevoerd op het terrein van CO2-voorziening, warmtenetten, biomassatoepassing, hernieuwbaar gas en waterstof. De partners willen vanaf 2019 samen projecten gaan ontwikkelen. Ook wordt gezamenlijk inbreng geleverd voor het Klimaatakkoord 2030 dat dit najaar tot stand zal komen.

‘De glastuinbouw heeft een grote opgave en uitdaging om een alternatief te vinden voor aardgas. Door onze expertise en inzet te bundelen kunnen we op meerdere terreinen het verschil maken’, aldus Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Glaskracht Nederland.

De glastuinbouw heeft de ambitie om in 2040 een klimaatneutrale sector te zijn. Kassen stoten dan geen CO2 meer uit en maken gebruik van duurzame energiebronnen voor de verwarming en belichting voor de teelt van groenten, bloemen en planten. De ontwikkeling van klimaatneutrale warmte- en CO2-voorzieningen en de beschikking over een infrastructuur om de glastuinbouw van duurzame warmte en CO2 te voorzien, is voor de realisatie van deze ambitie van wezenlijk belang. Gasunie kan met haar expertise op het gebied van nieuwe infrastructuur en hernieuwbaar gas een zeer belangrijke bijdrage leveren. 

InnoEnergy reikt 100.000 euro uit aan beste electrical storage start-up

InnoEnergy lanceert haar wedstrijd voor start-ups op het gebied van elektriciteitsopslag. Vijftien van de meest innovatieve en duurzame energiestart-ups ontvangen een op maat gemaakt dienstenpakket dat meerwaarde levert. Het bedrijf met het beste voorstel wint een geldprijs van 100.000 euro. Inschrijven kan vanaf vandaag tot 30 oktober via electricalstorage.innoenergy.com

Ter versterking van haar activiteiten binnen de EU-alliantie voor batterijen (European Battery Alliance, EBA) hoopt InnoEnergy start-ups aan te trekken en te ondersteunen die over innovatieve technologieën of bedrijfsmodelconcepten gericht op elektriciteitsopslag beschikken. Bijzondere belangstelling gaat daarbij uit naar innovaties voor toepassing in het vervoer, het energienet, gedistribueerde en mobiele energieopslag en voor verbeteringen in energie-efficiëntie en vermindering van emissies.

De inschrijfprocedure bestaat uit vijf onderdelen: een eerste inschrijving, een interne beoordeling, een videopitch van vijf minuten en een beoordeling door een externe deskundige. Na de externe beoordeling worden 30 kandidaten geselecteerd die hun idee voor twee jury’s tegelijkertijd moeten pitchen. Hieruit zullen 15 winnaars worden geselecteerd.

Eindhoven doet oproep aan bedrijven voor zonnepanelen

De gemeente doet een oproep aan 250 Eindhovense bedrijven met een groot dakoppervlakte om deze vol te leggen met zonnepanelen. In een brief van wethouder duurzaamheid Jan van der Meer staan tips aan de bedrijven en instellingen om subsidie aan te vragen, de daken te verhuren aan derde partijen die zonne-installaties exploiteren of om zelf aan te slag te gaan.

De wethouder gaat ook persoonlijk met een aantal bedrijven in gesprek om hen te motiveren mee te doen. Hij blijft de bedrijven regelmatig benaderen met als streven om alle 250 daken vol te krijgen aan het eind van deze collegeperiode.

“Als we zonne-energie een belangrijke plek willen geven in onze energievoorziening dan moeten grote lege daken wel daarvoor worden ingezet. We keken daarom naar de grootste meest geschikte daken voor zonne-energie en schrijven we de eigenaren aan”, aldus Jan van der Meer. In heel Eindhoven zijn inmiddels al ongeveer 115.000 zonnepanelen geplaatst. Het streven is om in Eindhoven in 2020 er 250.000 te hebben.

Dit college wil zelf ook versneld investeren in zonne-energie en daarmee de nog lege gemeentelijke daken vullen. De gemeente kreeg hiervoor subsidie voor 5 gebouwen die in eigendom zijn van de gemeente. Het gaat om het Parktheater, Dynamo, de Effenaar, Tennishal Eindhoven Noord en Sporthal de Vijfkamp. “In totaal gaat het om 9000 m2 dakoppervlak waar we ongeveer 5000 zonnepanelen op willen leggen. We verwachten hiermee ongeveer 1 miljoen kWh aan energie op te kunnen wekken per jaar. Dat is 2,5 % van alle energie die de gemeente inkoopt voor bijvoorbeeld de openbare verlichting,  de zwembaden en de eigen kantoren. Een mooi resultaat”, aldus de wethouder. De gemeente verwacht de panelen voor de zomer 2019 te kunnen plaatsen.

De gemeente kreeg de SDE-subsidie (Stimulering Duurzame Energieproductie) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het gaat om maximaal 1,3 miljoen euro over 15 jaar. Grootverbruikers van elektriciteit kunnen in aanmerking komen voor deze subsidie. Deze subsidie geldt niet voor de aanleg van de panelen, maar voor de productie ervan. De gemeente ontvangt subsidie per opgewekte kilowattuur. Zo kan de investering voor de zonnepanelen binnen de looptijd van de subsidie worden terugverdiend. Daarna leveren de panelen nog ongeveer 10 jaar ‘gratis’ duurzame energie op.

Honderste zonnepaneel LEKSTEDEwonen

Op 6 september vierde Lekstedewonen de plaatsing van het 100e zonnepaneel op een eengezinswoning. In krap twee maanden tijd hebben al 140 van de 550 huurders zich aangemeld om zonnepanelen van Wocozon te laten plaatsen. Hiermee besparen huurders jaarlijks circa honderd euro op hun energiekosten.

Deze vliegende start van het duurzaamheidsproject werd gevierd met de direct betrokkenen bij de woning van de familie Nietveld-Van Zijl. Met de acht zonnepanelen (totaal vermogen 2.480 wattpiek) wordt ongeveer 85 procent van alle benodigde stroom van hun huishouden opgewekt. Het honderdste zonnepaneel werd feestelijk onthuld door de bewoners en wethouder Meurs.

Het gebruik van duurzame energiebronnen, verduurzamen van de woningvoorraad en besparen op woonlasten is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hiervoor zoeken lekstedewonen en Wocozon ook de samenwerking met bewoners en de gemeente Vianen.

Zonnepanelen leveren een grote bijdrage aan duurzaamheid en aan het milieu. Ook de lagere maandlasten voor huurders is belangrijk. LEKSTEDEwonen is voor dit project een samenwerking aangegaan met Wocozon en zij verzorgen naast het plaatsen ook het onderhoud. Huurders betalen alleen voor de stroom die de zonnepanelen opwekken (per kWh), net zoals zij nu aan hun huidige energieleverancier betalen. Alleen de stroomprijs van zonnepanelen is gemiddeld zo’n 20% lager, waardoor zij jaarlijks € 100,- besparen op hun energiekosten. Op de daken van huurwoningen kunnen 6 tot 10 zonnepanelen worden aangebracht, goed voor het opwekken van circa 85% van alle benodigde stroom.

Groningen niet energieneutraal, wel CO2-neutraal

Het gaat de gemeente Groningen niet lukken om in 2035 energieneutraal te zijn. Daarvoor moet alle energie die stad gebruikt wordt, zijn opgewekt in de stad. Groningen blijkt echter te klein om alle energie zelf op te wekken, meldt RTV Noord.

Het stadsbestuur wil daarom proberen om in 2035 in elk geval CO2-neutraal te zijn. H

Zo zal de stad alsnog zo veel mogelijk energie zelf gaan opwekken, maar wordt er ook duurzame energie geïmporteerd van buiten de gemeentegrenzen.

Volgens de wethouder heeft het verleggen van energieneutraal naar CO2-neutraal geen gevolgen voor het uiteindelijke doel.

InMotion wil als eerste team aan Le Mans meedoen met elektrische raceauto

Studententeam InMotion van de TU/e heeft deze week een ‘mock-up’ van de elektrische raceauto onthuld waarmee ze in 2023 willen deelnemen aan de 24 uur van Le Mans. Bijzonder is dat deze auto in twee minuten volledig moet kunnen opladen, terwijl huidige elektrische auto’s al gauw een uur nodig hebben. Door aan te tonen dat de laadtijd van elektrische auto’s drastisch verkort kan worden – en vergelijkbaar wordt met een tankbeurt met benzine – hopen ze de drempel richting elektrisch rijden weg te nemen.

Zandvoort, Zolder, Assen. Met zijn IM/e verbrak InMotion de afgelopen twee jaar royaal de ronderecords voor elektrische auto’s op deze circuits. Mooie mediagenieke mijlpalen voor het zes jaar oude studententeam, maar de onderliggende boodschap en doelstellingen van InMotion op langere termijn bleken daarbij voor de buitenwacht niet altijd even helder, stelt marketingmanager Gijs Herings. Extra uitdaging in het uitdragen van de missie is waarschijnlijk ook het ontbreken van een competitie die daarbij wat houvast biedt - zoals de Formula Student voor University Racing Eindhoven en de World Solar Challenge voor Solar Team Eindhoven.

In overleg met zijn partners en Raad van Toezicht heeft het team volgens Herings afgelopen jaar hard gewerkt aan het creëren van een duidelijker smoel (inclusief nieuwe huisstijl), waaruit het einddoel van InMotion ook voor buitenstaanders beter te begrijpen moet zijn. Want InMotion’s records-brekende racewagen IM/e - inmiddels omgedoopt tot Fusion - is een “heel gaaf concept, maar uiteindelijk slechts een onderdeel van de langetermijnvisie”, formuleert Herings’ medewoordvoerder Cas Verstappen.

Om een duidelijker beeld van de toekomst te geven, onthulde InMotion dinsdagavond zijn 'Vision', waarin volgens Verstappen alle geleerde lessen van voorgaande twee auto’s samenkomen waarop het team gaat voortborduren. Met deze concept car (nu nog een mock-up) wil het team naar eigen zeggen de laatste drempel richting elektrische mobiliteit wegnemen. Want de basis ligt er, de hele batterijenbusiness is sowieso booming en er is al veel winst geboekt, stelt Herings - maar de ontwikkelingen moeten en kúnnen sneller.

Vooral in het snel opladen van elektrische auto’s valt in de ogen van InMotion nog een wereld te winnen. En van dat laatste heeft het team zijn missie gemaakt: de laadtijd van elektrische auto’s drastisch verkorten. Geen uur batterijen laden om daarna weer vierhonderd kilometer te kunnen rijden, maar twee minuten aan de stekker - en dóór. “We hopen binnen anderhalf tot twee jaar een auto te hebben staan waarmee dat kan.”

Enpuls biedt MIJNenergieinzicht aan via gemeenten

Met MIJNenergieinzicht lanceert Enpuls een nieuwe dienst voor gemeenten om hun inwoners energie te laten besparen. Via hun gemeente kunnen bewoners met een slimme meter nu gemakkelijk en gratis inzicht krijgen in hun energieverbruik op hun tablet, mobiel of laptop.

Al meer dan 7000 huishoudens maken actief gebruik van MIJNenergieinzicht. MIJNenergieinzicht is een gratis, onafhankelijke online energieverbruiksmanager, die wordt aangeboden via gemeenten. Behalve inzicht geven wil Enpuls met behulp van MIJNenergieinzicht huishoudens ook verleiden tot het doen van duurzame investeringen in samenwerking met energieloketten en energiecoöperaties.

Inwoners worden via een brief van hun gemeente uitgenodigd zich aan te melden via de website. Hier krijgen ze vervolgens inzicht in hun gas- en elektriciteitsverbruik en worden ze uitgenodigd contact te zoeken met een energieloket om duurzame maatregelen te nemen. Na een succesvolle pilot in Groningen, Den Bosch en Breda, waar duizenden bewoners zich aanmeldden, wordt de dienst nu in hoog tempo in andere gemeentes zoals Oss, Hoogeveen en Eindhoven uitgerold.

Naast het inzicht voor de gebruikers, is MIJNenergieinzicht voor de gemeenten een krachtig middel om te verduurzamen. Voor de energieloketten vormt MIJNenergieinzicht een nieuwe bron van huiseigenaren die interesse hebben hun woning te verduurzamen. Zo ontstaat er een laagdrempelig, lokaal ecosysteem dat uiteindelijk tot CO2-besparing zal leiden. Dit is een belangrijke doelstelling van Enpuls. Henk Visser, directeur van Enpuls: “Met MIJNenergieinzicht hebben we een mooie methodiek gevonden om energie te besparen samen met gemeentes en energieloketten. Niet de techniek is hier doorslaggevend, maar de unieke manier van samenwerking. Als we de krachten bundelen komt de verduurzaming daadwerkelijk op gang”.

De verwachting is dat MIJNenergieinzicht in de loop van dit jaar en 2019 in nog meer gemeentes binnen het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer wordt aangeboden. Voor meer informatie, zie mijnenergieinzicht.nl of neem contact op met info@energieinzicht.nl

UNETO-VNU: omslag naar een duurzame energievoorziening kan sneller

UNETO-VNI is positief én kritisch over de Miljoenennota voor 2019. De installatiekoepel is blij met de aandacht die het kabinet heeft voor de energietransitie. Tegelijkertijd vindt UNETO-VNI dat Rutte III in de begroting andere keuzes had kunnen maken. Daarmee zou de omslag naar een duurzame energievoorziening nóg sneller kunnen verlopen. Om in 2030 de uitstoot van CO2 met 49% te verlagen, is extra inzet voor de scholing van technici bijvoorbeeld hard nodig.

Voorzitter Doekle Terpstra: ‘Ik reken erop dat dit kabinet er alles aan blijft doen om het  enthousiasme voor de energietransitie vast te houden. Juist in deze fase kunnen extra investeringen het smeermiddel zijn om de verduurzaming van gebouwen, woningen, infrastructuur en industrie extra vaart te geven. We moeten van duurzaam denken naar duurzaam doen. De technische installatiebranche is er klaar voor.’

Volgens Terpstra heeft het kabinet nu de gelegenheid om in te zetten op een energietransitie die voor iedereen haalbaar en betaalbaar is: ‘De korting van 100 miljoen euro die woningcorporaties krijgen op de verhuurdersheffing is een eerste stap. Maar er is meer nodig.’ 

SP tegen windturbines langs Zeeuwse dijken

De SP in Provinciale Staten wil niet dat er hoge windturbines langs de Zeeuwse kust worden gebouwd. De partij vreest dat het landschap op verschillende plekken in Zeeland wordt 'verpest' door windturbines.

In de gemeente Hulst zijn er plannen om drie windturbines van maximaal 250 meter hoog te bouwen op de dijk tussen Baalhoek en Kruisdorp. Bewoners zijn er niet blij mee.

De SP vreest dat straks overal in Zeeland hoge windturbines gebouwd kunnen worden en komt met een voorstel om dat te voorkomen.

Opnieuw lening van miljoen voor geothermisch boren

De Duurzame Energie- en Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland, oftewel DE-on, wil opnieuw geld steken in het project waarbij glastuinders in Luttelgeest overstappen van gas naar aardwarmte. Dat meldt Omroep Flevoland.

In Luttelgeest zijn vergevorderde plannen om te boren naar aardwarmte. De tuinders hebben zich daar verenigd in de Aardwarmte Combinatie Luttelgeest. Door het gebruik van aardwarmte, hoeven er geen fossiele brandstoffen te worden gebruikt om de kassen te verwarmen.

De vergunningen om te gaan boren zijn nog niet helemaal rond.

German LNG Terminal zet stap voorwaarts door overeenkomst met RWE

German LNG Terminal, de geplande LNG import terminal van Gasunie, Oiltanking en Vopak bij Brunsbüttel in Noord-Duitsland, heeft een belangrijk stap voorwaarts gezet: het Duitse energiebedrijf RWE heeft zich via een langetermijnovereenkomst verbonden aan de afname van een flink deel van de capaciteit in de LNG-terminal. Dit laten de partners in een persbericht weten.

Andree Stracke, de commerciële topman voor gas van RWE Supply & Trading GmbH, stipte de goede vooruitzichten voor German LNG Terminal aan: "Wij geloven erin dat we samen met German LNG Terminal belangrijke business rond de terminal kunnen ontwikkelen, waarbij we LNG en gas willen leveren aan klanten in Duitsland en Europa."

Extra geld naar CO2-infrastructuur, geothermie en Solar Lab

De provincie Noord Holland zet 24,4 miljoen euro in om de energietransitie te versnellen. Dit bedrag is in het voorjaar vastgesteld door Provinciale Staten. Gedeputeerde Staten hebben nu een aantal projecten benoemd die een bedrag krijgen toegewezen. Het geld gaat onder meer naar de realisatie van een CO2-infrastructuur om de glastuinbouw te verduurzamen, verkenning naar mogelijkheden gebruik van aardwarmte, bouw Solar Lab en aanpassing aan klimaatveranderingen.

De provincie Noord-Holland heeft een sterke concentratie van glastuinbouw: in de driehoek Agriport A7, Heemskerkbinnenduingebied en Greenport Aalsmeer in Noord-Holland Zuid en Alton en Het Grootslag in Noord-Holland Noord. Voor productie van gewassen is warmte en CO2 nodig dat ontstaat door verbranding van aardgas. Zonder toevoeging van koolstofdioxide, neemt de concentratie in de kas snel af wat de groei van planten remt. Naast dat de sector het aardgasverbruik moet verminderen, is deze werkwijze niet duurzaam. In de zomer produceren de kassen overbodige warmte. De investering van de provincie brengt daar verandering in. Het geld gaat onder meer naar het afvangen en transporteren van CO2 uit een vergistingsinstallatie via een pijpleiding naar tuinbouwkassen. Hiervoor doet het netwerk dienst dat ooit was bedoeld voor aardolie.

Gebruik van warmte uit de grond is een bron van duurzame energie. Het Rijk voorziet dat in 2050 23 procent van de warmteproductie uit de grond komt. In Noord-Holland zijn er al 4 bronnen actief en 2 in voorbereiding. De investering van de provincie gaat hoofdzakelijk naar het uitvoeren van seismisch onderzoek en verrichten van proefboringen.

Het beoogde Solar Lab van ECN.TNO Solar is belangrijk voor onderzoek naar duurzame energie en gaat onderdeel vormen van de Energy & Health Campus in Petten. Onderzoekers van universiteiten krijgen de mogelijkheid hier onderzoek te laten uitvoeren. Dit kan uiteindelijk een bijdrage leveren aan versnelling van de energietransitie. De provincie investeert € 14 miljoen in de realisatie van het Solar Lab.

Energieproeftuin Hanzehogeschool genomineerd voor energieprijs

De energieproeftuin van de Hanzehogeschool in Groningen, EnTranCe, is genomineerd voor een Offshore Energy Award 2018.

De uitreiking is op 22 oktober, tijdens Offshore Energy 2018.

In de proeftuin wordt gewerkt aan innovatieve oplossingen voor de overgang naar een duurzame samenleving gebaseerd op schone energiebronnen.

Naast EnTranCe zijn Nexstep (NOGEPA) en Buccaneer Delft genomineerd.

McDonald’s en Nuon introduceren snelladen op ruim 160 locaties

McDonald’s en Nuon hebben een overeenkomst gesloten om eind 2018 te starten met het plaatsen van 168 snellaadpalen met elk twee snellaadpunten op alle locaties van McDonald’s in Nederland met een McDrive. Met de samenwerking zet McDonald’s een belangrijke stap aanvullend op haar doelstellingen om alle restaurants duurzamer te maken. McDonald’s en Nuon verenigen hun expertise en schaalgrootte, om in de groeiende behoefte aan elektrische mobiliteit in Nederland te voorzien.
Eind 2018 zal de eerste snellaadpaal worden geplaatst, waarna binnen drie jaar gefaseerd nog eens 167 laadpalen worden geïnstalleerd met elk twee laadpunten. De samenwerking stelt elektrische rijders in staat om in het hele land hun auto binnen een half uur te kunnen opladen met groene stroom volledig afkomstig van Nederlandse windmolens.

“Met deze overeenkomst zetten we samen met Nuon een belangrijke stap aanvullend op onze doelstellingen om onze restaurants steeds duurzamer te maken. Hierbij zetten we onze schaalgrootte in om toe te werken naar klimaatneutrale bouw, operatie en logistiek. We zijn ontzettend blij dat we met deze samenwerking onze gasten die elektrisch rijden het gemak van een snellaadpunt én goede faciliteiten van onze restaurants kunnen bieden. Elektrische rijders kunnen binnen een half uur weer de weg op en hebben intussen de tijd voor een goede kop koffie. De snellaadpalen draaien volledig op groene stroom”, aldus Bas Klaassen, Director Development Real Estate & Construction van McDonald’s.

“Wij zijn ontzettend trots op deze samenwerking”, voegt Pieter van Ommeren, Directeur Emobility Nederland van Nuon/Vattenfall, toe. “Nuon en Vattenfall willen fossielvrij leven mogelijk maken, thuis, op het werk én onderweg. Daarom zijn we al bijna 10 jaar actief in elektrisch vervoer, zowel publiek als thuis en bij bedrijven. Dat wij nu onze expertise kunnen verenigen met de schaalgrootte van McDonald’s geeft de ontwikkeling van elektrisch vervoer in Nederland een enorme boost. Want om alle Nederlanders elektrisch te kunnen laten rijden, is een goede infrastructuur met voldoende en goed bereikbare laadpunten essentieel. Daarin zetten Nuon en McDonald’s vandaag een geweldige stap.”

Nederland krijgt steeds meer volledig elektrische auto’s. Cijfers van het CBS lieten op 1 januari 2018 een stijging van 60% zien ten opzichte van het jaar daarvoor, met momenteel meer dan 22.000 elektrische voertuigen op de Nederlandse wegen. Om van A naar B te kunnen komen is de actieradius van elektrische voertuigen niet altijd groot genoeg. De inzet van het netwerk aan snellaadpunten dat McDonald’s en Nuon versneld uitrollen door heel Nederland biedt de uitkomst voor elektrisch vervoer onderweg.

Eerste geluidswerende zonnepanelen Solar Highways geplaatst

Met het inhangen en monteren van de eerste geluidswerende zonnepanelen voor Solar Highways is donderdag 13 september 2018 een belangrijke mijlpaal bereikt. Het innovatieve zonnegeluidsscherm begint nu vorm te krijgen.

Medio oktober zijn alle glazen zonnepanelen (136 stuks, 6x2m per stuk) gemonteerd en vormen ze een 400 m lang zonnegeluidsscherm aan de oostzijde van de snelweg A50 in Uden.

Van september tot medio oktober 2018 worden de overige geluidswerende zonnepanelen geplaatst. In november zal het kabelwerk en de elektrische installatie worden afgerond, gevolgd door het testen daarvan. De ingebruikname en de eerste levering van energie door Solar Highways is gepland in december 2018

Vanaf december 2018 zal gedurende 18 maanden de energieopbrengst van het zonnegeluidscherm nauwkeurig worden gemeten door Solar Energy Application Centre (SEAC). Daarvoor worden enkele proefvakken ingericht met bijvoorbeeld verschillende schoonmaakregimes. De uitkomsten worden gebruikt om in de toekomst een goede inschatting te kunnen maken van de onderhoudsbehoefte, energieprestaties en financiële opbrengst van toekomstige zonnegeluidsschermen.

Solar Highways is een vernieuwend en duurzaam initiatief van Rijkswaterstaat en zijn projectpartners ECN, part of TNO en SEAC en de gemeente Uden. Een geluidsscherm waarin tweezijdige zonnepanelen, zogeheten bi-faciale zonnepanelen, op deze schaal zijn geïntegreerd is niet eerder ontwikkeld en toegepast. Het is een proefproject, mede mogelijk gemaakt door LIFE+ financiering van de Europese Unie. Heijmans is de aannemer van dit project.

IJzer: schone, alternatieve brandstof voor industrie die van het gas af moet

Studenten van de TU Eindhoven werken aan een duurzame technologie die een oplossing kan zijn voor industriële gasgebruikers die van het aardgas afwillen: ijzerverbranding.
IJzerpoeder is namelijk een prima brandstof, zonder CO2-uitstoot, met volledig hergebruik van het restproduct. En er zijn hoge temperaturen haalbaar, wat voor veel industrieën belangrijk is. De Eindhovense studenten bouwden een proof-of-concept-installatie, die zowel warmte als elektriciteit genereert.

IJzerpoeder heeft als brandstof de potentie een belangrijke plaats te gaan innemen in de toekomstige energievoorziening. Overtollige duurzame energie, bijvoorbeeld van zonnepanelen op zeer zonnige dagen, kan compact worden opgeslagen in ijzer door roest (ijzeroxide) om te zetten in ijzer. Dat ijzer kan later, wanneer energie nodig is, als brandstof dienen. Alle ijzeroxide die na verbranding achterblijft, wordt opgevangen en weer gebruikt om energie in op te slaan. Het is dus een volledig circulair proces zonder CO2-uitstoot. De extra kosten zijn te overzien: de belangrijkste kostenpost, de brandstof, zal bij toepassing op industriële schaal tot 2 keer zo duur zijn. Maar door de stijgende prijs om CO2 uit te mogen stoten zou de prijs op termijn zelfs lager uit kunnen komen.

De installatie van het Eindhovense Team SOLID is de sluitsteen in dit circulaire proces. De studenten ontwikkelden een installatie die ijzer verbrandt en daarmee heet water, warmte en elektriciteit genereert. De rest van de cirkel bestaat al: de productie van ijzer en de recycling van roest zijn bestaande processen. Die draaien weliswaar nog op fossiele brandstoffen, maar de verwachting is dat dit plaats maakt voor duurzame technieken. In Zweden wordt bijvoorbeeld een proeffabriek gebouwd voor ijzerproductie met duurzaam geproduceerd waterstof in plaats van met gas of kolen. IJzer is er in overvloed: het is het meest voorkomende element op aarde.

De installatie van de Eindhovense studenten heeft een vermogen van 20 kilowatt, wat vergelijkbaar is met een gangbare cv-ketel. Een van de belangrijkste verworvenheden van het systeem is dat het snel kan reageren op een wisselende energievraag. Daarnaast is het systeem relatief gemakkelijk op te schalen. Met de hitte drijft het systeem een Stirlingmotor aan die elektriciteit opwekt, en genereert warme lucht en warm water. De studenten werken samen met Philip de Goey en Niels Deen, TU/e-hoogleraren in respectievelijk Verbrandingstechnologie en Meerfasenstromingen.

Greenwheels en NS introduceren elektrische deelauto

NS en Greenwheels lanceren samen de eerste twee Volkswagen e-Golfs. De elektrische deelauto’s zijn vanaf donderdag 13 september te vinden bij de energieneutrale parkeergarage naast station Driebergen-Zeist en bij station Rotterdam Centraal. Zo kun je je reis van deur tot deur zo duurzaam mogelijk maken, met trein, auto, of combinatie hiervan.

Waar je met een trein van NS niet komt, daar kom je wél met bijvoorbeeld een deelauto van Greenwheels. President-directeur Roger van Boxtel van NS: “De reis van deur tot deur wordt steeds duurzamer. Dat moet ook. Treinen rijden in Nederland op 100% windstroom zonder ook maar één gram CO2 uit te stoten. De OV-fiets is in de afgelopen 10 jaar volledig ingeburgerd. Uitstekend dat er de komende jaren steeds meer uitstootvrije, duurzame deelauto’s beschikbaar komen. Waar we je met de trein niet kunnen brengen, daar kom je straks wel met een groene Greenwheels."

Studie naar voorspelbaar maken impact zon op energienet

Netbeheerder Liander en Wageningen University & Research (WUR) starten een onderzoek naar de impact van zonne-energie op het elektriciteitsnet. Doel is om meer inzichten te krijgen hoe we in de toekomst met de inpassing van grootschalige opwekking uit zonne-energie moeten omgaan. Het onderzoek gaat vier jaar duren en wordt medegefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Nederlandse daken kleuren steeds blauwer en zwarter door de toename van het aantal zonnepanelen en het aantal zonneweides neemt flink toe. In totaal staat er in het verzorgingsgebied van Liander momenteel meer dan 1000 megawatt aan installaties om zonne-energie op te wekken, vergelijkbaar met het vermogen van twee kolencentrales. Een scenario waar rekening mee wordt gehouden is dat de komende vijf jaar het vermogen aan zonne-energie groeit naar 6 gigawatt. Dat zijn ruim 8000 voetbalvelden vol met zonnepanelen, of 10 grote kolencentrales. 

Bij zonne-energie is er verder sprake van fluctuerende patronen: de zon schijnt niet ieder moment van de dag en de intensiteit verschilt sterk van plek tot plek. Het huidige elektriciteitsnet is oorspronkelijk niet ontworpen op de inpassing van grootschalige opwekking van zonne-energie. Het is dus van belang om slimme oplossingen te bedenken hoe deze duurzame energiebron goed kan worden ingepast, zodat de energievoorziening ook in de toekomst betrouwbaar blijft.

In het onderzoek gaan Liander en de WUR onderzoek doen naar het effect van de zon op de belasting van het energienet. Op de eerste plaats wordt geanalyseerd welke effecten bepaalde weertypes hebben op het net, dus het effect van zeer heldere of juist bewolkte dagen. Uniek aan dit onderzoek is dat grootschalige meetdata uit het elektriciteitsnet wordt gekoppeld aan de beste weermodellen die op dit moment beschikbaar zijn van het KNMI. Hiermee wordt een zelflerend model ontwikkeld om de opwekking van zonne-energie nauwkeurig te voorspellen. Ook worden gegevens over zoninstraling in Nederland gebruikt van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Uiteindelijk is het doel om tot een betrouwbaar model te komen, waarmee in de toekomst nauwkeurig kan worden voorspeld hoeveel zonne-energie er op de netten komt. WUR werkt op dit moment aan de volgende generatie weermodellen, die de vorming van individuele wolken kan simuleren. In dit onderzoek wordt ook bekeken hoeveel nauwkeuriger de voorspellingen hiermee worden. Met de uitkomsten van dit onderzoek kunnen netbeheerders de netten beter benutten en zo bijdragen aan de betrouwbaarheid van de toekomstige energievoorziening.

 

Eerste laadpunt grootste Europese aanbesteding in gebruik genomen in Dalfsen

Met het openen van het eerste laadpunt op 11 september in de gemeente Dalfsen is een start gemaakt met het verviervoudigen van het aantal elektrische laadpunten in de provincies Overijssel en Gelderland. Na de grootste aanbesteding voor elektrische laadpunten ooit, worden de komende periode 4.500 laadpunten aangelegd in 43 gemeenten in Overijssel en Gelderland. Het eerste laadpunt werd op 11 september feestelijk in geopend door wethouders Van Leeuwen en Uitslag van de gemeente Dalfsen en gedeputeerde Annemieke Traag van de provincie Overijssel. De combinatie Ecotap en Allego won de aanbesteding en is verantwoordelijk voor de aanleg, het beheer en het onderhoud de 4.500 openbare laadpunten.

Gemeente Dalfsen had de primeur en nam de eerste van de 4.500 laadpunten in gebruik. Als koploper op het gebied van duurzaamheid is Dalfsen de aangewezen plek voor deze opening. Wethouder Van Leeuwen: “In de gemeente Dalfsen staat duurzaamheid onbetwist voorop. Wij stomen onze gemeente samen met inwoners, ondernemers en onze Duurzame Dorpen klaar voor een duurzame toekomst. Hier sluit de uitbreiding van het oplaadnetwerk voor elektrische voertuigen naadloos bij aan. Wij zijn dan ook trots dat onze inwoners gemakkelijk en voordelig gebruik kunnen maken van de openbare laadpalen in de wijken.”

Gedeputeerde Annemieke Traag voor Energie, Milieu en Europa: “Ik ben blij dat we zo snel na het bekend maken van de winnaar van de aanbesteding in juli, al aan de slag kunnen. De beschikbaarheid van voldoende laadpunten in de openbare ruimte is cruciaal voor autobezitters om over te stappen naar elektrische auto’s. Verduurzaming van de manier waarop wij reizen is een belangrijke pijler in de energieplannen van de provincie en haar partners. Dit is dan ook een mooie mijlpaal, waarmee ik Dalfsen en Ecotap graag feliciteer.”

De grote omvang van het aantal laadpunten leidt ertoe dat in Overijssel en Gelderland aan de paal de laagste prijs per kilowatt/uur wordt betaald in Nederland. De e-rijder betaalt 18 cent per kilowatt/uur; ongeveer een derde van de kosten voor fossiele brandstoffen. Dit is exclusief de eventuele kosten voor een laadpas.

De uitbreiding van het aantal laadpunten en voordelige laadprijzen dragen bij aan de voorzieningen voor het groeiende aantal elektrische voertuigen. Kees van Bergen, CEO Ecotap: “Wij zijn erg trots dat Ecotap samen met Allego verder werkt aan de uitbreiding van de laadinfrastructuur in Europa. Op dit moment zijn er namelijk nog te weinig laadpunten om de groeiende aantal elektrische voertuigen van energie te kunnen voorzien.”

'Private lease electrische auto voordeliger dan kopen'

Private lease voor een elektrische auto is voordeliger dan het aanschaffen van een elektrische auto. Gemiddeld zijn de kosten voor een leaseauto 8 procent goedkoper per maand dan wanneer de auto wordt gekocht. Dit blijkt uit onderzoek van leasescanner.nl.

In het onderzoek van leasescanner.nl zijn er drie verschillende elektrische auto’s gebruikt in de vergelijking. Voor deze auto’s werd middels de ANWB rekentool berekend wat de gemiddelde kosten per maand zijn wanneer de auto wordt gekocht. Deze prijs is vervolgens vergeleken met leaseprijzen van vier verschillende maatschappijen. Hierbij werd gekozen voor een private leasecontract van 48 maanden met maximaal 10.000 kilometers. Uit de gegevens blijkt dat het kopen van een elektrische auto gemiddeld 8% duurder is dan het leasen van een elektrische auto. Binnen de leaseprijzen waren niet veel opvallende verschillen zichtbaar.

Ondanks dat de prijzen voor het leasen van een elektrische auto lager liggen dan de kosten voor het kopen van een elektrische auto betekent is het maandbedrag voor het leasen van een elektrische wagen nog steeds erg hoog. Een elektrische auto heeft een hele hoge aanschafwaarde, wat natuurlijk wordt doorberekend in de leaseprijs. Zo is in deze vergelijking de goedkoopste leaseprijs voor een Volkswagen e-Golf met 494 euro dit is een fors bedrag als je bedenkt dat de vergelijkbare benzine variant al te leasen is voor een bedrag van 335 euro.

Productie duurzame energie kost tot 1000 keer meer ruimte dan fossiele brandstoffen

De overgang naar duurzame energie betekent ook dat onze ruimte anders ingedeeld moet worden. Milieu-onderzoeker Paul Behrens en masterstudent John van Zalk onderzochten voor het eerst hoeveel ruimte de productie van verschillende energievormen kost. Biomassa, waterkracht en wind - van vitaal belang voor een duurzame toekomst - nemen de meeste ruimte in beslag, aardgas en kernenergie de minste. Publicatie in Energy Policy.

Verschillende brandstoftypes vragen bij de productie verschillende hoeveelheden ruimte. Voor hernieuwbare energiebronnen geldt dat de productie ervan over het algemeen meer ruimte vergt dan fossiele brandstoffen. Vergelijken kan aan de hand van de zogenoemde vermogensdichtheid: het gemiddelde elektrische vermogen dat wordt geproduceerd op één horizontale vierkante meter. Behrens en Van Zalk verzamelden 177 schattingen van Amerikaanse vermogensdichtheden uit de wetenschappelijke literatuur en vergeleken zo de vermogensdichtheid van negen specifieke energietypen. De resultaten zijn ook toepasbaar in andere landen.

De onderzoekers vonden dat vermogensdichtheden met maar liefst een factor 1000 variëren, met biomassa als laagste (0,8 W/m2 ) en aardgas als hoogste (1000 W/m2). De productie van zonne- en windenergie heeft 40 tot 50 keer meer ruimte nodig dan steenkool en 90 tot 100 keer meer dan gas. ‘De productie van fossiele brandstoffen is zeer vervuilend’, zegt Behrens. ‘Hernieuwbare energie produceren neemt meer ruimte in, maar die ruimte wordt minder vervuild en kan worden ontwikkeld voor meerdere toepassingen, zoals landbouw rond de basis van windturbines.’
Uit de analyse bleek ook dat de dichtheid van zonne-energie in de loop van de tijd toeneemt: de trend is zodanig dat nieuwe, driedimensionale ontwerpen tegen het midden van de eeuw meer dan drie tot vijf keer de huidige opbrengst kunnen bereiken.

Met de toenemende bevolking en de daarmee stijgende behoefte aan voedsel en huisvesting, zal land een schaars halverwege deze eeuw een schaars goed zijn. ‘De zeer lage vermogensdichtheid van biomassa zal deze hernieuwbare brandstofbron weinig populair maken’, aldus Behrens, ‘vooral omdat de grond waarop gewassen voor de productie van brandstof worden geteeld, ook gebruikt kan worden gebruikt voor het telen van voedsel. De productie van zonne-energie op daken is qua ruimtebeslag de beste optie aangezien er geen concurrentie plaatsvindt met landgebruik. Offshore-windenergie gebruikt eveneens weinig ruimte. Verder kunnen toekomstige technologieën zoals algenparken, een andere mogelijkheid zijn om landconcurrentie te voorkomen.

Vermilion mag beginnen met gaswinning tweede gasveld Eesveen

Gas-en olieproducent Vermilion mag beginnen met het winnen van gas in het tweede gasveld bij Eesveen. Dat heeft de Raad van State in een spoeduitspraak bepaald, weet RTV Drenthe.

Het Canadese bedrijf afgelopen zomer toestemming van minister Wiebes om tot 2027 gas te winnen in Eesveen.

Een groot aantal omwonenden en de gemeenten Westerveld en Steenwijkerland bestreed via de Raad van State het besluit van Minister Wiebes.