PwC: Black-out risico groeit

Ondanks de meest recente capaciteitsplannen, verwachten bestuurders uit de energiesector dat het risico op black-outs - met name in Europa en Noord-Amerika - de komende decennia zal toenemen. Belangrijke oorzaak hiervoor ligt in het 'trilemma' waarmee internationale energiebedrijven geconfronteerd worden. Namelijk de balans tussen betaalbaarheid, leveringszekerheid en duurzaamheid. Dat blijkt uit PwC's twaalfde Global Power & Utilities rapport - 'The shape of power to come'. Voor dit rapport werden 72 internationale energieproducenten en leveranciers geïnterviewd.
De zorgen over de leveringszekerheid worden met name gevoed door twijfels rondom de financierbaarheid van de benodigde investeringen in productiecapaciteit en netwerken en de snelheid waarmee ze binnen de huidige regelgeving kunnen worden uitgevoerd. In Europa en Noord-Amerika geeft de helft van de respondenten aan dat het risico op black-outs hierdoor richting 2030 verder zal oplopen.
Jeroen van Hoof, voorzitter van de PwC's energiegroep: "De sector wordt geconfronteerd met een 'trilemma' doordat ze moet balanceren tussen betaalbaarheid, leveringszekerheid en duurzaamheid. Volgens tweederde van de onderzochte bedrijven belemmert de mate waarin ze hun investeringen kunnen verdisconteren in de prijs verdere investeringen. Ook maken de energiebedrijven zich zorgen om het tekort aan kapitaal om te investeren in hun infrastructuur. Bijna 70 procent wil de komende tijd namelijk substantieel investeren in de upgrade of het vervangen van bestaande productiefaciliteiten en netwerken."
Uit PwC-onderzoek blijkt dat op de Nederlandse markt sprake is van een capaciteitsoverschot wat zorgt voor een grote leveringszekerheid. Daarnaast beschikken wij over een van de beste infrastructuren ter wereld. Daarmee is het risico voor Nederland op een black-out kleiner dan in andere Europese landen. Realiteit is echter wel dat door de toenemende interconnectie in de Europese markt, eventuele blackouts kunnen overslaan naar de Nederlandse markt. Van Hoof: "Neem de Duitse "Energiewende". Doordat nucleair op termijn wordt uitgefaseerd, moeten onder andere grote stromen meer volatiele windenergie langs onze oostgrens van Noord- naar Zuid-Duitsland worden getransporteerd. Dat vraagt om grote investeringen in het netwerk om instabiliteit te voorkomen."
De noodzaak om te investeren is groot aangezien de wereldwijde vraag naar energie zal stijgen van 17,200 TWh in 2009 tot meer dan 31,700 TWh in 2035. In dat kader wordt gas wereldwijd genoemd als belangrijkste investeringsprioriteit. Toch verwachten respondenten niet dat gas de komende jaren een veel grotere rol zal gaan spelen in de mondiale energiemix. In 2011 bedroeg het aandeel gas in de energiemix 29 procent. In 2030 zal dit 33 procent zijn.
Kijken we naar deze energiemix, dan verwachten energiebedrijven dat ze van 66 procent fossiele en 34 procent niet-fossiele brandstoffen, zullen opschuiven naar 57 procent versus 43 procent in 2030. Een positieve ontwikkeling, hoewel deze verschuiving nog steeds onvoldoende zal zijn om de wereldwijde opwarmingsdoelstelling van 2 graden te behalen.
Slimme meters en netwerken kunnen een belangrijke rol spelen in het verbeteren van de betaalbaarheid en leveringszekerheid van energie. De sector constateert echter een kloof tussen de wens van de energiesector en de consument. Zo geeft in Europa en Noord-Amerika respectievelijk 74 en 80 procent aan dat klanten onvoldoende openstaan voor slimme meters, wat een belemmering vormt voor het optimaal benutten van deze nieuwe technologie.
"De energiesector wil graag investeren in slimme meters en netwerken, maar de nog ontbrekende interesse bij de klant en de zorgen op het gebied van dataveiligheid remmen de uitrol van deze belangrijke technologie. Het gaat erom het consumentenvoordeel te laten zien en vertrouwen te winnen om een gedragsverandering te realiseren. Dat kost tijd", aldus Van Hoof.
De Europese en ook zeker Nederlandse uitdagingen zijn helder. Van Hoof: "Een goed werkend en stabiel reguleringskader waarmee de benodigde investeringen in o.a. netwerken kunnen worden terugverdiend. Minder barrières en verkorting van de aanvraagprocedures om investeringen in netwerken en (duurzame) opwek vorm te kunnen geven. De tijd dringt, energietransitie en bijbehorende investeringen duren jaren en Nederland loopt inmiddels al ruimschoots achterop in het behalen van zijn duurzaamheidsdoelstellingen, ook ten opzichte van de landen om ons heen. In een meer en meer gekoppelde Europese electriciteitsmarkt moeten ook wij ons steentje bijdragen. Overigens zijn we gezegend met mooie gasvoorraden en bijbehorende infrastructuur zowel voor gas als electra, maar ook daarin staan de ontwikkelingen niet stil."