Zonnepanelen in de stad: bedenk goed in welke wijk je ze neerlegt

Het merendeel van de wereldbevolking woont in steden, en die zijn weer verantwoordelijk voor 70 procent van alle broeikasgassen. Zonnepanelen kunnen een flinke bijdrage leveren aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. De energieproductie van zonnepanelen fluctueert echter nogal. Bovendien kun je ze niet zomaar overal installeren. Hoe weet je nu in welke wijken je het beste kunt inzetten op zonne-energie, en waarmee je dan rekening moet houden?

Energiewetenschappers Geert Litjens en Bhavya Kausika samen met hoogleraren Ernst Worrell en Wilfried van Sark onderzochten als eersten alle factoren die van invloed zijn bij de installatie van zonnepanelen op daken in een stad, voor een langere periode. Ze concluderen dat het nogal wat uitmaakt in welke wijk je inzet op zonne-energie. In de ene wijk zijn bijvoorbeeld de ‘dakvoorwaarden’ minder gunstig, een andere wijk zou in theorie een elektriciteitsoverschot kunnen produceren. De productie van zonne-energie stelt bovendien eisen aan het elektriciteitsnetwerk. Ook daar verschilt de situatie per wijk, zo blijkt uit dit onderzoek.

De Utrechtse onderzoekers namen de stad Utrecht als uitgangspunt, maar hun onderzoeksresultaten zijn ook toepasbaar op andere steden. Voor beleidsmakers is dit onderzoek nuttig bij het realiseren van de energietransitie. Netwerkbeheerders zijn ermee gebaat wanneer ze willen weten wat de gevolgen zijn voor de elektriciteitsnetwerken.

Niet alleen het aantal vierkante meters dakoppervlak, maar ook de helling van de daken, de oriëntatie (noord-zuid, oost-west of daar ergens tussen in) en de aanwezigheid van hoge gebouwen in de omgeving heeft invloed op de hoeveelheid zonne-energie die een wijk kan produceren. Deze factoren maken dat het historische centrum minder elektriciteit produceert dan de buitenwijken. Het heeft dan dus ook weinig zin om in het centrum te investeren in systemen voor de opslag van elektriciteit. Centrumbewoners kunnen een eventueel overschot beter leveren aan de buurman met een ‘ongunstiger’ dak, aldus de onderzoekers. Opslagsystemen zijn weer wel zinvol in de buitenwijken, waar de productie hoger ligt. Beleid moet zich voor een maximaal effect bovendien concentreren op wijken waar zonnepanelen ook daadwerkelijk bijdragen aan de vermindering van de broeikasgasuitstoot. Een bungalowwijk is bijvoorbeeld een duidelijk grotere leverancier van zonnestroom dan een wijk met kleine huisjes in de binnenstad.