Slim en voorspelbaar energiesysteem voorwaarde voor beheersbare kosten transitie

Netbeheerders vinden dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een realistische analyse heeft gemaakt van de infrastructuurkosten van de energietransitie. Het PBL gaat er in de analyse van de hoofdlijnen voor het klimaatakkoord vanuit dat dat netbeheerders tot 2030 € 6 mld extra moeten investeren om de ambities te kunnen realiseren. Deze extra kosten voor energie-infrastructuur komen bovenop de investeringen van ongeveer € 24 mld die netbeheerders naar verwachting al doen tot 2030. Netbeheerders benadrukken wel dat het alleen voor dit bedrag kan als er harde afspraken worden gemaakt over planbaarheid en versnelde investeringen. Netbeheerders zullen daar bij de uitwerking van het Klimaatakkoord dit najaar vol op inzetten.

Om de kosten beheersbaar te houden en ondanks een tekort aan personeel snel te kunnen werken, is voorspellen essentieel. Netbeheerders moeten tijdig inzicht hebben in bijvoorbeeld locaties die in aanmerking komen voor grootschalige duurzame opwek. Zo kan ook het aanwezige elektriciteitsnet worden meegenomen in besluitvorming over locaties en kunnen netbeheerders op tijd beginnen met het realiseren van de benodigde aansluiting.

Elektriciteitsnetten verzwaren is hoe dan ook nodig om de doelen te halen, omdat we in de toekomst meer (duurzame) elektriciteit zullen gebruiken voor bijvoorbeeld het verwarmen van huizen en voor elektrisch vervoer.

Daarnaast is het belangrijk om het net en apparaten die daarop aangesloten zijn te verslimmen, zodat netbeheerders kunnen voorkomen dat het net overbelast raakt tijdens pieken in vraag of aanbod. Als we het net geschikt zouden moeten maken om de hoogste pieken op te vangen, dan zou het veel te duur worden. Daarom moeten we de netbelasting regelbaar maken door eisen te stellen aan apparaten en opwekinstallaties, zoals automatic curtailment en smart charging.

Om de kosten van de energietransitie beheersbaar te houden, zullen de netbeheerders bij de uitwerking van het klimaatakkoord dit najaar vol inzetten op voorspellen, verzwaren en verslimmen; deze 3 V’s gaan hand in hand. Kiest Nederland die integrale benadering niet, dan zullen de kosten onherroepelijk verder stijgen dan het PBL nu heeft berekend. Netbeheerders zullen het belang van een integrale systeembenadering daarom blijven benadrukken in het belang van de haalbaarheid van de doelen én van de maatschappelijke portemonnee.

In de analyse heeft het PBL overigens alleen de kosten voor de elektriciteits- en gasinfrastructuur meegenomen. Kosten voor warmte-infrastructuur en infrastructuur voor waterstof zijn buiten beschouwing gelaten.