Energiebesparing: overheid moet zich ook richten op gedrag

Het energieverbruik van Nederlandse huishoudens is de afgelopen jaren fors gedaald. Toch realiseren huishoudens niet hun maximaal haalbare energiebesparing, stelt de Tilburgse hoogleraar Vastgoedeconomie Dirk Brounen op basis van onderzoek. “Mensen die hun huis energiezuiniger maken, blijken minder kritisch te worden in hun energieverbruik. Willen we het energieverbruik verder laten dalen, dan zullen we ons ook moeten richten op gedrag.”  

Dirk Brounen onderzocht, samen met Erdal Aydin van Tilburg University en Nils Kok van Maastricht University, het samenspel tussen de energiezuinigheid van het huis en de leefstijl van de bewoners. Ze bestudeerden het gasverbruik van 670.000 Nederlandse huishoudens met een energielabel in 2011 en 2012. En ook de veranderingen in kwaliteit van de panden en gedrag van de bewoners. Dit zetten ze af tegen het voorspelde energieverbruik volgens het energielabel, en de temperaturen per dag.

De onderzoekers laten zien dat het energieverbruik van veel huishoudens in de praktijk afwijkt van de verwachtingen. Brounen licht toe: “Wanneer een woning energiezuiniger, en dus goedkoper warm te stoken is, gaat de thermostaat na verloop van tijd vaak weer iets omhoog. Het gedrag van mensen past zich aan aan de situatie, aan de geïsoleerde woning. We noemen dit het rebound effect.” Brounen, Aydin en Kok constateren dat dit het geval is bij 41 procent van de huurders en 27 procent van de huiseigenaren. “Wanneer een huis 100% energiezuiniger wordt, dan leidt dit tot een energiebesparing van 59% voor huurwoningen en 73% voor koopwoningen”, aldus Brounen. “Mensen uit lagere inkomensgroepen en mensen met een intensiever gasverbruik blijken hun gedrag het sterkst aan te passen.”

Volgens de Tilburgse onderzoeker zou overheidsbeleid zich ook moeten richten op de beïnvloeding van het gedrag van mensen. “Het huidige beleid is vooral gericht op het verbeteren van de woning. Nu we weten dat ook de leefstijl van bewoners van invloed is op het uiteindelijke energieverbruik, zou overheidsbeleid zich ook moeten richten op het beïnvloeden van dit gedrag. Door hen continu prikkels te geven, bijvoorbeeld door informatiedisplays die het energieverbruik inzichtelijk maken, zal het energieverbruik verder kunnen dalen.”