Energievoorziening in VS en Europa kwetsbaar voor klimaatverandering

Energiecentrales die koelwater nodig hebben – zowel kern- als fossiele brandstofcentrales  – worden in de toekomst steeds kwetsbaarder door klimaatopwarming. Dat komt door stijgende watertemperaturen en lagere waterstanden in de rivieren tijdens de zomer. Tussen 2031 en 2060 kan de productiecapaciteit van centrales in zowel de Verenigde Staten als Europa in de zomer terug vallen met 16 resp. 19 procent als gevolg van verminderde beschikbaarheid van koelwater. Het is zelfs mogelijk dat centrales vaker tijdelijk moeten worden stil gelegd door koelwaterproblemen, aldus onderzoekers van Wageningen UR (University & Research centre), Amerikaanse en Duitse onderzoeksinstituten en IIASA, het International Institute for Applied Systems Analysis in Oostenrijk.
De energiesector doet er goed aan nu al in te spelen op de te verwachten klimaatopwarming, bevelen de onderzoekers aan in hun artikel in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Climate Change van 3 juni. Hun studie omvat 61 centrales in de VS en 35 centrales in Europa en is gebaseerd op simulaties van rivierafvoer, watertemperatuur en elektriciteitsproductie in de 21e eeuw. Zij laat zien dat over de periode 2031-2060 de productie van elektriciteit als gevolg van koelwaterbeperkingen in Europa kan terugvallen met gemiddeld 6 tot 19 procent; voor de VS ligt dat tussen 4 en 16 procent. De kans dat de centrales bijna uitvallen (productiecapaciteit gereduceerd moet worden met meer dan 90 procent) zal gemiddeld drie maal hoger zijn dan nu het geval is. De zogeheten thermische centrales, waar koelwater nodig is bij de productie, dekken in de VS 91 procent van de totale energieproductie en in Europa 78 procent. De centrales hebben koelwater nodig om oververhitting te voorkomen. Thermische centrales behoren tot de grootgebruikers van oppervlaktewater. In de VS gaat het om 40 en in Europa betreft het 43 procent van de totale hoeveelheid oppervlaktewater onttrekkingen.
Tijdens recente warme zomers in zowel Europa als de VS moest al meermalen de capaciteit worden teruggebracht, of centrales tijdelijk worden gesloten. De temperatuur van het beschikbare water bleek te hoog en de rivierafvoer te laag. Zowel de VS als Europa hebben strikte regelgeving rond het volume van te onttrekken water voor koeling en de maximale temperatuur waarmee het koelwater na gebruik weer geloosd mag worden. Warme perioden met lage rivierafvoeren kunnen dus leiden tot conflicten tussen behoud van ecosystemen en elektriciteitsproductie. De verminderde beschikbaarheid van koelwater leidde tijdens warme, droge zomers al tot hogere elektriciteitsprijzen en groeiende bezorgdheid over de toekomstige zekerheid omtrent de energievoorziening als het klimaat opwarmt.
Gezien de lange levensduur van centrales (50-60 jaar) en grootte van investeringen is het van groot belang om op tijd te anticiperen op veranderingen in koelwaterbeschikbaarheid en de strategische planning hierop aan te passen. De onderzoekers benadrukken het belang van verbeterde aanpassingsstrategieën in de energiesector om in de toekomst te kunnen voldoen aan de groeiende energievraag. Zij denken daarbij onder andere aan het plaatsen van centrales aan zee om die met zeewater te koelen of om over te schakelen op efficiëntere centrales die bovendien minder koelwater nodig hebben.