Energietransitie: kies nu voor versnelling!

Bij een duurzame samenleving hoort een duurzame energiehuishouding met efficiënt energiegebruik op basis van hernieuwbare energiebronnen. In de laatste twee decennia verliep de transitie naar een duurzame energievoorziening in Nederland trager dan in andere Europese landen waardoor Nederland een achterstand opliep. Versnellen van de energietransitie in Nederland is nodig om economische kansen te verzilveren en economische risico's te vermijden. Kies nu voor versnelling om de huidige grote maatschappelijke dynamiek te benutten. Bovendien is Nederland gehouden aan internationale klimaatafspraken. Het kabinet zet stappen in de richting van een duurzame energiehuishouding, maar beleid voor de langere termijn, na 2020, ontbreekt. Voor de noodzakelijke versnelling van de energietransitie zijn veel duidelijker politieke keuzes voor verduurzaming van de energievoorziening nodig. Dit stellen de raden in hun advies 'Remmen los, versnelling van de transitie naar een duurzame energiehuishouding in Nederland' dat zij vandaag hebben aangeboden aan minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu.
De raden zien dat het rijksbeleid gevangen zit in het bestaande systeem van fossiele belangen, technologieën, infrastructuur en instituties, wetten en regels. De raden geven aanbevelingen voor vijf noodzakelijk te bewandelen wegen die belemmeringen van het bestaande systeem wegnemen en de transitie naar een duurzame energiehuishouding versnellen:
1. Ontwikkel een langetermijnvisie, met wettelijk vastgelegde doelen voor na 2020, op de verduurzaming van de energievoorziening;
2. Stel ook een langetermijnvisie op voor de fossiele energiesector en de energie-intensieve bedrijven naar een duurzame energiehuishouding in 2050, in de vorm van een charter tussen overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties;
3. Hanteer een breder 'frame' voor de energietransitie. Een andere manier van kijken naar nut en noodzaak is nodig, gebaseerd op wetenschappelijke kennis en bedrijfseconomische belangen;
4. Stimuleer markten voor de toepassing van innovatieve duurzame energietechnologie;
5. Neem juridische en institutionele barrières voor energietransitie weg. Stimuleer energietransitie met financiële interventies en fiscaliteit.

Versnelling van de energietransitie biedt kansen voor nieuwe bedrijvigheid, werkgelegenheid en hogere toegevoegde waarde en verkleint de economische risico's die kunnen bestaan uit achterblijvende export en een hogere (fossiele) energierekening. Met een doelbewust transitiebeleid kan de huidige maatschappelijke dynamiek benut worden, bestaande uit vele lokale en regionale initiatieven gericht op energiebesparing en de opwekking van hernieuwbare energie. Versnelling is ook nodig omdat Nederland zijn internationale afspraken moet nakomen over vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De raden verwachten dat Europese afspraken voor 2050 zullen uitmonden in veel stringentere doelstellingen voor Nederland dan nu voor 2020 het geval is. Als de rijksoverheid de transitie daadkrachtig versnelt, zullen naar de mening van de raden de veel scherpere reductiedoelstellingen voor 2050 gemakkelijker bereikt worden.